Dit is een grijze pissebed, Frans legt uit dat er niks mis is met je ogen

3 september 2023 om 08:15 • Aangepast 12 september 2023 om 02:06
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij onder meer aandacht aan rupsjes in de badkamer, aanslag op grassprieten en een grijze pissebed die een blauwtje loopt.

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Wachten op privacy instellingen...

Een grijze pissebed die een blauwtje loopt
Theo van der Rijk kwam in zijn ogen een bijzondere blauwe pissebed tegen, maar alle apps die hij bekeek gaven aan dat de naam toch grijze pissebed is. Op de foto die hij maakte kun je toch duidelijk zien, dat die pissebed blauw van kleur is. Verklaring: de kleur blauw - dit kan overigens ook paars zijn - komt voor bij zieke grijze pissebedden. Ze zijn dan ziek geworden doordat ze geïnfecteerd met het zogenoemde Iridovirus. Op de huid van die zieke grijze pissebed liggen dan viruskristallen, die door het zonlicht een paarse of blauwe reflectie geven. Een lang leven is deze blauwpaarse grijze pissebedden niet beschoren, want ze vallen teveel op. Het jeugdjournaal heeft hier een filmpje over gemaakt, zie hier.

Vlekribbels kom je vooral tegen in de bossen (foto Arlette Bus).
Vlekribbels kom je vooral tegen in de bossen (foto Arlette Bus).

Kleine rupsjes in de badkamer
Arlette Bus stuurde mij een foto van een klein beestje dat ze om zeven uur 's ochtenhs vond in de badkamer. Het was lastig om het goed te zien, want bij het vergroten vervaagde de foto. Toch durf ik er een naam op te plaatsen. Ik denk dat het hier om een vlekribbel gaat. Vlekribbels kom je vooral tegen in de bossen. Ze horen thuis bij de miljoenpoten. Het grote verschil tussen miljoenpoten en duizendpoten is dat miljoenpoten twee paar poten aan ieder lichaamssegment hebben en de duizendpoten één paar. Daarnaast hebben duizendpoten een plat lichaam en miljoenpoten een rond lichaam. Ook wat voedsel betreft zijn er grote verschillen. Duizendpoten zijn echte rovers en miljoenpoten eten plantaardig voedsel. Dit doen ze vooral op de bodem. Ze eten dan bladafval en andere organische resten. Vlekribbels komen vooral voor in het bos en nauwelijks in huizen.

Slijmschimmel op gras (foto: Riny van de Loo).
Slijmschimmel op gras (foto: Riny van de Loo).

Witte aanslag op grassprieten
Riny van Loo stuurde mij een foto van witte aanslag op grassprieten en dacht zelf dat dit sneeuwschimmel zou zijn. Riny zit in de buurt, maar het is geen sneeuwschimmel maar slijmschimmel. Dit verschijnsel speelt altijd in de maanden augustus, september en oktober. Andere maanden kan ook, maar dan zie je slijmschimmel beduidend minder. Na een langdurige vochtige periode (en die hebben we wel gehad!) vormt slijmschimmel witte of grijswitte - in sommige gevallen zelfs blauwe of paarse - bolletjes over de lengte van hele grassprieten. Later, vooral onder droge omstandigheden, komen de sporen vrij en dan zie je een bruin poeder. Als er veel slijmschimmel ontstaan is, kan het zo zijn dat heel de grasmat en bruinig uitziet.

Een eenbes (foto: Michel Felten).
Een eenbes (foto: Michel Felten).

Wat is de naam van de plant onder aan de Cauberg?
Michel Felten stuurde mij een foto en daarvan werd ik meteen blij. Wat hij stuurde, was een foto van een plant met de naam eenbes. In het Limburgse land, want daar was hij aan het wandelen, kom je veel van deze planten tegen. In ons mooie Brabant zijn ze echter zeldzaam. Deze eenbes stond onderaan de Cauberg en dat klopt helemaal met wat ik nog weet van mijn werkzame Limburgse periode. Deze prachtige plant bloeit ongeveer tot juni. Het getal vier komt heel veel voor bij deze plant. Eenbessen hebben een bloem met vier kelkbladen en vier kroonbladen, maar ook het aantal gewone bladeren van de plant zijn er in het algemeen vier. Vandaar dat een deel van de wetenschappelijke naam van deze plant quadrifolia is. Als de bloem is uitgebloeid, verschijnt er midden op de stengel één heel mooie blauwzwarte bes. Daarmee is de Nederlandse naam verklaard.

De gele berkenrussula (foto: Toos Vermeulen).
De gele berkenrussula (foto: Toos Vermeulen).

Wat is dit voor paddenstoel?
Toos Vermeulen was aan het wandelen op de Leuvensumse heide en kwam daar een mooie gele paddenstoel tegen. Ze vraagt zich af welke dit is. Volgens mij is dit een gele berkenrussula. Dit kan kloppen, want gele russula’s kun je vaak aantreffen op heidegebieden en bossen die enigszins vochtig zijn. Ook de periode klopt, want je kunt deze soort tegenkomen van de zomer tot in de herfst. Ze bevinden zich dan in de buurt van berken of populieren. Nu weet ik niet of Toos de hoed van de paddenstoel gevoeld heeft. Als ze dit gedaan heeft, had ze een plakkerige hoed gevoeld. Je ziet dan ook vaak dat er aarde of ander natuurlijk afval aan deze paddenstoel kleeft.

Een bosbeekjuffermannetje (foto: Audry van der Burg).
Een bosbeekjuffermannetje (foto: Audry van der Burg).

Wat zijn dit voor beestjes boven het zwembad?
Audry van der Burg stuurde mij een foto van een libelachtige. Ze vroeg zich af of dit een mannelijke bosbeekjuffer is of toch een andere soort. Het antwoord is ja dit is een mannelijke bosbeekjuffer. Overigens kan ik me de vraag goed voorstellen, want binnen de juffersgroep is er nog een die hier erg op lijkt. Dat is de mannelijke weidebeekjuffer, zie de bijgevoegde foto.

Een weidebeekjuffermannetje (foto: Antoin van der Heijden).
Een weidebeekjuffermannetje (foto: Antoin van der Heijden).

Het verschil zit 'em vooral in het feit dat de bosbeekjuffer helemaal zwarte vleugels heeft en de weidebeekjuffer niet. Met name op het eind van de vleugels, die zijn bij de weidebeekjuffer zelfs doorzichtig. Bosbeekjuffers komen vooral voor bij meanderende beken, die ook nog eens schaduw kennen en zuurstofrijk zijn. Een grote variatie van de stroomsnelheid in zo’n beek is ook van belang voor dit dier, met begroeide delen van de beek en zonrijke delen. Als je eenmaal zo’n bosbeekjuffermannetje hebt zien fladderen, dan verdwijnt dat nooit meer uit je geest.

Wachten op privacy instellingen...

Een bunzing in onze tuin – Sjaak Kommers
Begin augustus zag Sjaak Kommers twee nachten achter elkaar een diertje lopen in de tuin. "We zien wel vaker 's nachts een kat of egel, maar dit dier herkenden wij niet. Wij dachten zelf aan een wezel, maar volgens Frans Kapteijns van Omroep Brabant is het een bunzing.

Een bunzing (foto: Saxifraga/Mark Zekhuis).
Een bunzing (foto: Saxifraga/Mark Zekhuis).

Dit vanwege de donkere staart en het wit in het gezicht van de marterachtige.

Platte tonderzwam bestrooid met eigen bruine sporen (foto: Betsie van den Dungen).
Platte tonderzwam bestrooid met eigen bruine sporen (foto: Betsie van den Dungen).

Zwammen bestrooid met 'cacaopoeder'
Betsie van den Dungen zag zwammen met cacaopoeder en stuurde mij een foto daarvan. Op deze zwammen ligt inderdaad een bruin goedje. Allereerst even de naam. Wat je ziet, zijn de mooie hoeden van de platte tonderzwam. Dit zijn boomzwammen en die kun je heel het jaar tegenkomen, vooral op stammen en stronken van loofbomen zoals zomereiken, beuken en berken. Platte tonderzwammen zijn parasitair en tasten dus levende bomen aan. Deze aantasting veroorzaakt witrot bij de loofbomen. Dit betekent dat in die bomen het bestandsdeel lignine - houtstof - wordt afgebroken. De door witrot aangetaste bomen worden hierdoor, na enige jaren, gevoelig voor stambreuk. Het bruine goedje wat op de hoeden ligt, zijn de sporen die onder deze hoeden loslaten. Normaal moeten die door de wind meegenomen worden. Maar in dit geval zijn al die sporen - en dat kunnen er miljoenen zijn - op de hoeden beland en niet meegenomen door de wind.

Een koningspage (foto: Esmeralda Konings).
Een koningspage (foto: Esmeralda Konings).

Vlinder gespot in Clusane, welke is het?
Esmeralda Konings was bij het Lago Iseo in Italie en fotografeerde daar een mooie vlinder. Ze wil graag weten welke vlinder dit is. Grappig maar haar achternaam is ook een deel van de naam van de vlinder. De vlinder heet namelijk koningspage. Deze grote dagvlinder met een voorvleugellengte van maximaal 3,9 centimeter staat in ons land bekend als zwerver en is inmiddels vijftig keer gespot. In het zuiden van Europa is de koningspage minder zeldzaam, maar toch minder aanwezig dan de koninginnenpage. Tussen maart en oktober kun je de koningspage tegenkomen. Vooral boven en op kalkrijk grasland en in bosgebieden. Met de lange roltong zuigt de koningspage nectar op bij de vlinderstruik en rode klaver, maar ook van akkerdistel en andere distels.

Rubriek mooie foto’s
Dit keer in de rubriek mooie foto's een hoornaarsnest, gemaakt in en onder een nestkastje. Deze foto is gemaakt door Ine Noijen, tijdens een fietstocht in de buurt.

Natuurtip
Zaterdag 9 september wordt van halfnegen tot halfelf 's avonds een wandeling georganiseerd door de Dintelse Gorzen. Hierbij staan nachtinsecten centraal.

Nachtvlinders zijn soms moeilijk te vinden en worden weinig gezien. Kom kijken hoe je ze kunt lokken. Wij willen deze vanavond in de Dintelse Gorzen mooie nachtvlinders en andere insecten laten zien. De meeste van deze dieren leiden een verborgen leven, maar door ze te lokken krijg je ze toch vaak goed te zien. Sommige nachtinsecten, ook de nachtvlinders, houden van zoetigheid, maar velen komen ook af op een lichtbron.

Wil je de ‘verborgen’ wereld van de nachtinsecten zien en je verbazen over de kleurrijkheid die je vaak aantreft, kom dan maar eens kijken. Natuurlijk hopen we op goed weer. Als het regent, regenen de insecten ook uit de lucht en kan de avond niet doorgaan. Als het aan de deskundige gids ligt, krijg je een onvergetelijke avond.

Vergeet niet je fototoestel mee te nemen.

Meer informatie:
• Aanmelden is verplicht en kan via deze link.

• Vertrekplek is de parkeerplaats Vlietdijk.

• Volwassenen betalen 12,50 euro, leden van Natuurmonumenten betalen 8,75. Kinderen betalen 6,25 euro, kinderen die lid zijn van Natuurmonumenten 4,38 euro.

• Trek niet te mooie kleren aan.

• Neem laarzen of waterdichte schoenen mee.

• Neem ook warme kleding mee, mocht het snel afkoelen.

• Voor leeftijden van 12 tot 80 jaar.

• Honden zijn níet toegestaan in het gebied!

• Neem een hoofdlampje of zaklamp mee!

• Vergeet níet je fototoestel mee te nemen.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!