'God schiep hemel en aarde, maar de Willebrorders deden het zelf'

10 september 2023 om 20:00 • Aangepast 20 september 2023 om 02:04
nl
Over de oorsprong van Sint Willebrord en zijn inwoners gaan veel verhalen, maar één ding staat vast: de Willebrorders zijn trots op wat ze hebben bereikt. Want in de 17e eeuw leefden de eerste bewoners van 'het Heike' op schrale grond en verdienden de kost met het plukken van bosbessen, het binden van bezems en wassen van zand. "Er was hier helemaal niks, maar zo hebben ze zich met handel aan de armoede weten te ontworstelen", vertelt volkskenner en inwoner William van Peer.
Profielfoto van Raoul Cartens
Geschreven door
Raoul Cartens

Het vaak negatieve beeld in de media van Sint Willebrord staat haaks op het zelfbeeld dat de inwoners van het kerkdorp hebben. "Ze zijn trots op hun herkomst, hun familie, hun kinderen. Trots op wat ze bereikt hebben", vertelt William. "Want God schiep hemel en aarde, maar de Willebrorders deden het zelf", lacht hij.

"Hier had je geen bemoeienis van hogerhand en kon je je leven leiden zoals je dat zelf wilde."

De overlevering wil dat de Willebrorders een Spaanse oorsprong hebben. Soldaten van veldheer Spinola zouden zich na de inname van Breda - in 1625 - hebben verstopt in het vrijgevochten gebied onder Etten-Leur. Van Peer: "Het is nooit wetenschappelijk bewezen, maar het was hier destijds onherbergzaam heidegebied en ik kan mij goed voorstellen dat deserteurs hier hun heil zochten. Want hier had je geen bemoeienis van hogerhand en kon je je leven leiden zoals je dat zelf wilde."

Ook de in Sint Willebrord veel voorkomende achternaam Valentijn verwijst naar Spanje, want zou afkomstig zijn van de zuiderse naam Valentino. "Je hebt natuurlijk de oud wielrenner Marinus Valentijn. Die had met donker haar, een donkere huid en donkere ogen heel duidelijk dat zuidelijke uiterlijk. En Willebrorders zijn ook heel temperamentvol."

Maar los van afkomst is het wel duidelijk dat de eerste bewoners van het Heike - dat pas in 1841 werd omgedoopt tot Sint Willebrord - hard moesten werken om een bestaan op te bouwen. "Omdat de meesten geen onderwijs hadden gehad, trokken ze het land door om zwaar werk te doen. Op één fiets reden man en vrouw van hieruit naar de Haarlemmermeer om te helpen met de ontginning. De hele week in de kost en alleen in het weekend op de fiets naar huis."

"Wij doen het onze en daar moet een ander zich niet mee bemoeien. That's it."

Zelfs de historische populariteit van wielrennen in Sint Willebrord is te herleiden naar ontsnappen uit armoede. "Wielrennen bood een kans om zonder onderwijs, op karakter en heel hard trappen een heel goed bestaan op te bouwen. Zoals mij opa, Wim van Est, die hier in de oorlog vanuit Fijnaart in Willebrord terecht kwam. Als smokkelaar. En daarin wilde hij toen ook al de beste zijn. Met boter en balen shag op de rug ging hij op en neer naar België, want daar zat handel in."

Van Peer: "Willebrorders hebben een aversie tegen gezag. Als je al eeuwenlang in de steek gelaten bent en bij niemand aan kunt kloppen voor hulp, dan ontstaat het principe dat we het onderling zelf wel regelen. Dan ben je niet kapot van overheidsingrijpen. Dat is ook echt wel een eigenschap van hier. Wij doen het onze en daar moet een ander zich niet mee bemoeien. That's it."

Wil jij jouw verhaal over Sint Willebrord met ons delen? Dat kan. Verslaggevers Erik Peeters en Raoul Cartens en redacteur Robert te Veele zijn van maandag 11 september tot en met vrijdag 15 september in Sint Willebrord. Je bent welkom in Gemeenschapshuis De Lanteern. Je kan ons ook mailen op [email protected] of app ons op 040-2949492

Sint Willebrord in 1954:

Wachten op privacy instellingen...

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!