Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister deze hier:

Iets griezeligs met tentakels
Ineke de Hart was aan het wandelen bij de Steegerf in de Loonse en Drunense duinen en zag iets griezeligs liggen, met tentakels. Ze durfde een foto te maken, omdat ze zag dat de tentakels niet bewogen. Als je heel goed kijkt naar de foto, zie je dat deze paddenstoel een witte basis heeft waaruit die vijf oranje armen steken. We hebben hier te maken met een bijzondere paddenstoel: de inktviszwam.

Inktviszwammen horen bij de familie van de stinkzwammen. Op de oranje armen zit in het begin een groene enigszins slijmerige massa dat een kadavergeur verspreidt. In principe kom je op alle stinkzwammen zo’n groenige slijmerige massa tegen. Inktviszwammen kwamen oorspronkelijk voor in Australië en Tasmanië en werden in 1921 voor het eerst in Europa ontdekt. Vermoedelijk heeft het Australische leger sporen van deze bijzondere stinkzwammen meegenomen tijdens de Eerste Wereldoorlog. De inktviszwammen komen net zoals alle ander stinkzwammen uit een soort ei, het zogenaamde duivelsei. Uit dat ei komen bij de inktviszwam vier tot zeven slanke lange armen. Die zitten in het begin nog aan elkaar vast. Later laten deze los en vallen ze op de bodem.

Welke dode vogel lag er het strand bij Renesse?
Stefan van den Boom vond een aangespoelde dode vogel op het strand bij Renesse. Hij dacht dat het misschien een zwartvoetpinguïn was. Nu weet ik niet zoveel van zeevogels, maar ik denk dat dit een dode alk is. Ik weet dat alken bijzondere zeevogels zijn. Ze kunnen heel snel vliegen en kunnen ook goed manoeuvreren.

Ze kunnen tussen de golven door manoeuvreren. Dit kun je ook waarnemen voor onze kust en dit heb ik vaak gedaan. Natuurlijk wel met een verrekijker! De beste periode hiervoor is het einde van het voorjaar en het begin van de zomer. Broeden doen ze hier niet, daarvoor moet je naar IJsland of Schotland. Om voedsel te bemachtigen, duiken ze en dit kan naar behoorlijke dieptes zijn, waar ze op zoek gaan naar haring, spiering en zelfs kreeftachtigen.

Welk zaadje daalde neer in de tuin?
Leny Noijens zag een zaadje neerdalen in haar tuin. Ze dacht in eerste instantie aan een esdoornzaadje, maar op internet zag ze dat dat niet klopte. Daarop stuurde ze mij een foto. Dit is geen zaadje van de esdoorn, maar een zaadje van de haagbeuk. Persoonlijk vind ik de haagbeuk een van de mooiste bomen. Je kunt ze ook als haag - de naam zegt het al - gebruiken. In mijn tuin heb ik ook al jaren zo’n haagbeuk-haag staan.

De haagbeuk behoort niet tot de beukenfamilie, maar tot de berkenfamilie. De wetenschappelijke naam geeft dit ook aan, want dat is Carpinus betulus. Als ze zo'n haag niet goed bijhoudt, kunnen dit bomen worden met een maximale hoogte van 25 meter. De vrucht, een noot (zie foto), is ongeveer een centimeter groot en zit opgesloten in een drievleugelig blad, zie foto. De bladeren van de haagbeuk voorzien de noot, binnen die drie vleugels, van voedsel.

Een duivelsei door midden gesneden
Anne-Marie Verwijst zag in de bossen bij Schaarsbergen een paddenstoel waarvan zij dacht dat de paddenstoel doorgesneden was. Dat klopt. Wat je op de foto ziet, is een doorgesneden duivelsei van de grote stinkzwam. Het mooie olijfgroene zijn de sporen. Het witte deel daaronder is de steel, die zich met een soort eitand door de bruine geleiwand en het witte vliesje er omheen, boort. Daarna staat de grote stinkzwam stinkend fier overeind in het bos.

Met die penetrante geur lokt die paddenstoel diverse soorten vliegen en kevers, die op het olijfgroene rondlopen, zo de sporen meenemen en ze verspreiden. Mocht je nog meer over deze bijzondere paddenstoel willen weten, zie daarvoor de link van de Stuifmail van 10 november 2019

Welke zwam zit op deze boom bij Kaatsheuvel?
Patrizia van Houwelingen zag op een boom bij Bos en Rijk in Kaatsheuvel een paddenstoel. Ze vraagt zich af welke dit is, of deze de boom doodt en of de paddenstoel gevaarlijk is voor mensen. Op de foto zie ik geen steel, dus is dit een zwam. En dan ook nog eens een hele zeldzame. Het is namelijk een pruikzwam. Pruikzwammen hangen altijd hoog in bomen en zijn zwakteparasieten. Dat betekent dat deze boom al ziek was, maar mensen zien dat niet. Pruikzwammen groeien bijvoorbeeld op stamwonden van oude loofbomen en dan vooral beuken. Heel soms ook op zomereiken en robinia’s. Meestal staan deze oude bomen in parken en in allerlei soorten lanen. Op het moment dat zo'n boom echt gestorven is - je ziet dan ook geen blaadjes meer in de boom - kunnen pruikzwammen nog gewoon doorleven. Wetenschappers denken dat zo’n zwam dit wel veertig jaar volhoudt. Over de veiligheid van bomen ga ik het hebben in de podcast 59 van 29 oktober.

Snoek dood door gulzigheid
Ludovic Bovee vond iets bijzonders bij de vluchthaven in het Krammer-Volkerak bij Zijpe op Schouwen-Duiveland. Hij zag daar een aangespoelde snoek met prooi. Ludovic vermoedt dat deze snoek gestikt is bij het willen inslikken van een vis. Nu weet ik dat snoeken bekend staan als gulzige roofvissen, die zich met enige regelmaat vergissen in de grootte van de vis. Zeker als er vissen bij zijn zoals de snoekbaars. Deze vissoort zet bij een aanval zijn stekels op. Hierdoor kan zo’n gulzige snoek de prooi dan niet meer uitspugen. Dan stikt 'ie dus. Nu is de vis die met de snoek op de foto staat geen snoekbaars. Wat is het wel? Ludovic denkt aan een harder. Dus luisteraars kom maar met jullie reactie. Mailen kan naar [email protected]!

Slimme snoeken – Vinmoxan
Kijk eens in bovenstaand filmpje wat slimme snoeken met dood aas doen! De snoek is een grote zoetwatervis uit de familie van de snoeken. Dit is een van de roofvissen die in Nederland voorkomen. De snoek is daarnaast in delen van Europa, Azië en Noord-Amerika te vinden. Snoeken kunnen vijftien jaar oud worden.

Is dit een teek?
Nienke Verbeek stuurde mij een foto van een klein insect op een ijzeren bord. Zij vroeg zich af of dit een teek is 'of een andere kever'. Wel, een teek is geen kever maar een spinachtige.

Ten tweede is het insect op dat bord een wants. De naam is lindenspitskopwants. Deze wants behoort tot de familie van de bodemwantsen. Soorten van deze wantsenfamilie voeden zich vooral met zaden en leven meestal op de bodem, soms ook op planten. Lindenspitskopwantsen kunnen maximaal zes millimeter lang worden en leven vaak in grote groepen op lindenbomen. Oorspronkelijk kwam deze wantsensoort voor in Zuid Afrika en het gebied rond de Middellandse Zee. In 2008 werden ze voor het eerst waargenomen in Noord-Brabant. Hier zijn ze nog redelijk zeldzaam, maar door de warmere en zachtere winters zie je de aantallen toenemen.

Boomkikker hopte van bijkeuken naar woonkamer in Helvoirt
Hans en Hanneke Schuurmans deden een bijzondere melding. Ze zagen iets groens in de bijkeuken dat de huiskamer in hopte. Tot hun stomme verbazing zagen ze dat het een boomkikker was! Ze hebben het diertje gevangen en netjes buitengezet.

Ze vragen zich af waarom zo’n boomkikker in een gewone wijk in Helvoirt voorkomt. Tja, dat is een lastige vraag. Helvoirt is een dorp dat in een natte omgeving ligt, met als mooiste voorbeeld het Helvoirts Broek. Alle kikkers zijn nu nog volop - buiten poelen en plassen - op zoek naar voedsel. Daarnaast zoeken ze ook naar een overwinteringsverblijfplaats. Kortom, ze zwerven door de omgeving en kunnen dan ook verdwalen. Maar het kan ook zijn dat iemand in zijn of haar tuin of bij de vijver legaal of illegaal boomkikkers heeft.

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Johan van den Bongaardt. "Ik las vorige week je bericht over de hangende paddenstoel aan een druiventak. Ik denk dat je gelijk hebt. Deze week stond er op dezelfde druiventak aan de bovenzijde een paddenstoel.

Natuurtip
Zaterdag 4 november wordt van twee tot vijf uur 's middags een paddenstoelenwandeling georganiseerd in Sint-Michielsgestel. Ruim jij elke dag je kamer op? Neem eens een voorbeeld aan de paddenstoelen! Elke dag helpen ze de natuur een handje doordat ze afgevallen bladeren en dood hout opruimen. Wil je meer weten over deze uitslovers? We gaan op landgoed Haanwijk samen op zoek naar zoveel mogelijk soorten paddenstoelen. De vliegenzwam met de roodwitte stippen ken je vast wel. Maar heb je ook weleens van een schaapje, een russula of de inktzwam gehoord?

Meer informatie
• Vertrekpuntis de locatie van stichtingBrabants Landschap aan de Haanwijk 4A in Sint-Michielsgestel.

• Aanmelden is niet nodig.

• Niet-leden van Natuurmonumenten betalen twee euro voor deelname.

• Informatie kun je verkrijgen via Michel van de Langenberg, telefoon; 06-224 329 41 of e-mail naar [email protected].

• Ouders en opa en oma mogen natuurlijk ook mee!

• Neem een spiegeltje en fototoestel mee!