STUIFMAIL

In je vinger gebeten door een oorworm? Boswachter Frans weet waarom

9 november om 10:05 • Aangepast 20 november om 02:02
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur op de radio. Luisteraars kunnen vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt hij onder meer aandacht aan springend zaad, een oorworm die aan een vinger hangt en insecten die hartjes kunnen maken.

Iedere zondag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Er schieten opgerolde blaadjes uit een plant, wie of wat doet dat?
Jolanda Quirijns zag steeds een soort opgerolde blaadjes uit een plant schieten. Ze vroeg zich af wat dit kan zijn. Volgens mij zijn dit opengebarsten zaaddozen van een reuzenbalsemien. Deze plant kan wel tweeënhalve meter hoog worden en wordt soms ook springbalsemien genoemd.

Reuzenbalsemien schiet de zaadjes weg en wat overblijft zijn de dozen (foto: Jolanda Quirijns)
Reuzenbalsemien schiet de zaadjes weg en wat overblijft zijn de dozen (foto: Jolanda Quirijns)

Als de rijpe zaaddozen worden aangeraakt, rollen de vijf delen waaruit de vrucht bestaat zich op en schieten zaden weg. Een vernuftig systeem, want daardoor vallen de zaden niet direct onder de plant, maar landen ze allemaal ergens anders. Oorspronkelijk kwam je deze plant enkel tegen in de Himalaya, Tibet en India. Inmiddels staat de plant sinds 2017 op de lijst van invasieve soorten. Dit betekent dat de plant niet meer geïmporteerd, gekweekt, vervoerd of verkocht mag worden in Europa.

De vruchten van de reuzenbalsemien vallen op de grond (Foto: Willem van Kruijsbergen)..
De vruchten van de reuzenbalsemien vallen op de grond (Foto: Willem van Kruijsbergen)..
De oorworm die Diny aan haar vingers had hangen (Foto: Diny Fiddelaers)..
De oorworm die Diny aan haar vingers had hangen (Foto: Diny Fiddelaers)..

Een bungelende oorworm aan je vinger, hoe dan?
Diny Fiddelaers keek vreemd op toen ze ineens een oorworm aan haar vingers had hangen. Telkens als ze haar vinger bewoog kneep de oorworm de scharen harder dicht. Na wat speurwerk op het internet was ze helemaal verbaasd, want ze las dat oorwormen niet kunnen steken door met de scharen te klemmen. Hoe dat dan toch kan? Oorwormen gebruiken die scharen wel als ze bedreigd worden. Ze steken dan het achterlichaam met tang omhoog als een soort afschrikkende functie, zodat de aanvallers zich terugtrekken. Zo'n kneep is dan wel degelijk voelbaar voor een mens, maar echt pijn doet het niet en je zal er ook nauwelijks iets van zien.

De bosmestkever (foto: Maurice Peters).
De bosmestkever (foto: Maurice Peters).

Is deze soort kever een mestkever?
Maurice Peters kwam in de bossen in Oisterwijk een kever tegen en hij vroeg zich af of dit een mestkever zou kunnen zijn. Dat klopt helemaal. Het is een bosmestkever. Deze kever is, naast de gewone mestkever, de meest voor komende mestkever in ons land. Mestkevers zijn vooral bezig met poep, want daar leven de larven van. Niet zomaar poep, maar enkel poep van planteneters die geen ontwormingskuur gehad hebben, want daarvan gaan ze dood. De mestkever kan die chemische middelen ruiken en blijft daar ver weg van.

In de meeste bossen en natuurgebieden van Nederland kun je mestkevers tegenkomen. Ondanks de naam, zijn het prachtige donkerblauwe kevers, die aan de onderkant nog feller blauwpaars zijn. Wanneer ze een mestbal proberen mee te nemen zijn ze helemaal leuk om te zien. In dit filmpje vechten twee mestkevers om een mestbal.

Wachten op privacy instellingen...
Een groot hart van insecten op een boomstam (Foto: Cissy Strijbosch).
Een groot hart van insecten op een boomstam (Foto: Cissy Strijbosch).

Wie maakte dit hartje op de boomstam?
Cissy Strijbosch zag een mooi hart op een lindeboom. Toen ze dichterbij ging kijken, zag ze dat het hart gevormd werd door een hele boel wantsen. Die wantsen hebben ook een toepasselijke naam, want ze heten lindenspitskoppen of malvawants. Voorheen kwamen ze vooral voor op het Arabisch schiereiland en in tropisch en zuidelijk Afrika. De eerste keer dat ze gezien werden in ons land, was in 2008 in Brabant. Sindsdien worden deze wantsen door de veranderde temperatuur steeds vaker waargenomen.

Schadelijk zijn ze niet echt, maar ze kunnen wel je huis in sluipen om te overwinteren. Tip: dicht naden, kieren en spleten met gaas. Hou ramen en deuren gesloten. En als ze dan toch binnen zijn gekomen, kan je ze het beste buiten uitzetten of opzuigen met de stofzuiger.

De lindenspitskop.
De lindenspitskop.
Foto:
Foto:

Een bijzondere boom met opvallende wortels op je vakantieadres
Cora Poot kwam op haar vakantie in La Palma een bijzondere boom tegen en wilde graag weten om welke soort het ging. Nu ben ik geen kenner van buitenlandse bomen, maar toevallig had ik het er laatst met een vriend over die ook in die contreien is geweest. Die boom heet Pandanus Utilis. Dit is een groenblijvende boom, die zo’n zes meter hoog kan worden. Als de boom ouder wordt sterft de stam af, waardoor de plant afhankelijk is van de steltwortels.

De soort heeft lange zwaardvormige bladeren met scherpe randen. Aan de bladranden bevinden zich enkelvoudige dorens. In tegenstelling tot veel soorten bomen, zijn bij deze boom de mannelijke bloemen geurend. De vrouwelijke bloemen zitten ongesteeld in een tros, bestaande uit 100 of meer bloemen. Hieruit groeit een ananasachtige vrucht, bestaande uit vele kleine steenvruchtjes.

Zondag volgt nog een aflevering van Stuifmail met tips en uitleg van Frans Kapteijns over alles wat bloeit, groeit en zoemt in de natuur. Natuurlijk is de boswachter dan ook te horen op de radio en is er een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!