Iedere zaterdag is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Welke spin is dit?
Ine Verberne stuurde mij een foto waarop van alles te zien is. Op die foto staat ook een spin en zij vraagt zich af om welke spin het gaat. Als je heel goed kijkt, zie de spin zitten op een eicocon. De spin die die eicocon bewaakt is een vrouwelijke wielwebspin. Helaas kan ik niet goed zien om welke wielwebspin het gaat, want er zijn meerdere soorten wielwebspinnen. Het kan bijvoorbeeld de viervlekwielwebspin zijn, of de eikenbladspin, maar ik gok er toch op dat het een gewone kruisspin is.

Op de foto zie je ook een heel mooi gesponnen eicocon en beschermende spindraden. Het geheel is zo’n zeven centimeter groot. Vrouwtje kruisspin zit, als bewaker, nog boven op dat eicocon met spinsel. Dit doet ze tot ze gaat sterven. Het geheel, de cocon met daarin de eitjes en spinsel eromheen, heeft het vrouwtje in het najaar gemaakt. De eitjes zijn bestand tegen de vrieskou en in het voorjaar ontwikkelen de eitjes zich verder tot jonge kruisspinnetjes. Later in het voorjaar verlaten de jonge kruisspinnetjes hun cocon op zoek naar voedsel. Een mooi verhaal hierover is te lezen via deze link.

Wat groeit er op de omgehakte spar?
Paula Spruyt zag bij een omgehakte spar allemaal paddenstoelen staan en ze vroeg zich af om welke soort het ging. Volgens mij is het een melkzwam en dan kan het weleens de rossige melkzwam zijn. Deze melkzwam komt veel voor in ons Brabantse land, want ze groeien het liefst op zandgrond. Het liefst op wat zure zandgrond en dan vooral bij naaldbomen (vooral sparren), maar bij berken kan ook.

Als je in de hoed een sneetje maakt, komt er een waterige witte vloeistof uit. Zo’n sneetje geeft gelijk een behoorlijke hoeveelheid vloeistof af. Als je aan de vloeistof ruikt, ruik je een beetje een harsachtige geur. Zelf ben ik dan benieuwd of je dat ook ruikt als je deze paddenstoelen bij berken vindt? Het is mij nog niet gelukt om ze daar te vinden, dus wie kan mij dat vertellen?

Klopt het dat dit een zeldzame zwam is?
Trinette Brouwers stuurde mij een bericht met een foto en schreef dat ze volgens gegevens een zeldzame zwam had gefotografeerd. Dat klopt. De naam is namelijk kammetjesstekelzwam. Kammetjesstekelzwammen zijn saprofyten, dat betekent dat ze van dood materiaal leven. Je komt ze dan ook vooral tegen op erg verrotte, liggende of staande stamdelen van vooral beuken. Soms ook op andere loofbomen. De vruchtlichamen van deze zwam zijn vlezig, maar ook broos. De kleur bij het uitkomen is wit en wordt later oker, maar ook enigszins bleek en taai. Alle smalle, naar boven gerichte takken komen uit één steel.

De zwam is zeldzaam in heel Europa en in ons land staat de kammetjesstekelzwam op de Rode lijst van bedreigde soorten. Gelukkig is de soort sinds 2005 in opmars. Deze opmars is zeker te danken aan het veranderde natuurlijkere bosbeheer. Hierbij wordt doelbewust meer dood hout in onze bossen achtergelaten. Daarnaast worden oude of verwonde beuken niet allemaal meer gekapt. Soms wordt enkel de kroon eruit gehaald, zoals in Oisterwijk aan de Moergestelseweg, of mag de dode boom in zijn geheel blijven staan, zolang deze geen gevaar oplevert voor de omgeving.

Wat zijn dat voor vreemde bolletjes op de boomstam?
Daantje Veulings was in de bossen op zoek naar paddenstoelen en vond er een paar die op gevulde teken leken. Hij vroeg zich af wat het waren. Wat Daantje gezien en gefotografeerd heeft, zijn de vruchtlichamen van de roestbruine kogelzwam. Deze zijn het hele jaar te vinden op vooral afgevallen dood beukenhout in bossen en bermen. Het zijn zwammen, die tot de zakjeszwammen behoren, zoals de geweizwam en diverse knotszwammen.

De roestbruine kogelzwam is ook een saprofyt en leeft dus ook van dood materiaal. Deze groeit op dode takken van beuken die nog schors hebben. De bolvormige vruchtlichamen zijn in het begin kaneelbruin tot bijna steenrood en groeien in zwermen. Ze worden meestal niet groter dan tien millimeter en kleuren naarmate ze ouder worden eerst bruin, daarna bruinzwart tot zwart. De sporen die in die vruchtlichamen zitten, is ook zwart. Wil je meer lezen over het belang van dood hout voor zwammen? Dat kan via deze link.

Gezien in Duitsland vreemd nest aan de rand van een bos, is het van een rat?
Henk Meelen kwam in Duitsland een zeer speciaal nest tegen en hij vroeg zich af of dit van een rat kon zijn. Volgens mij wel, en noemen wij dit een winterhut van een rat. Bij slechte omstandigheden bouwen ratten een bovengronds nest van takken die ze op maat bijten. Dit doen ze vooral in de winter, als de vorst te diep in de grond zit en ze ondergronds geen holen kunnen bouwen. Of als de vorst te diep de grond ingaat en ze dieper dan dat niet kunnen overleven. Vandaar dat je deze speciale nesten vooral in de winter zag. Het afgelopen jaar en ook in 2023 is er zo veel water gevallen, dat het grondwaterpeil overal gelijk stond met het maaiveld, of soms nog hoger. Dit met als gevolg dat ratten uit hun holen verdreven werden en dus zijn deze slimme dieren winterhutten gaan bouwen in het voorjaar, om te kunnen overleven.

Parende kruisspinnen – Jos van den Elshout
Publicatie: 27 okt 2015

Door in een bepaald ritme te tokkelen op haar web, maakt hij de vrouwtjes kruisspin duidelijk dat hij geen prooi is, maar een paringspartner. Hij weet in de juiste paringspositie te komen, maar lijkt het toch snel voor gezien te houden en springt weg.

Zondag volgt nog een aflevering van Stuifmail met tips en uitleg van Frans Kapteijns over alles wat bloeit, groeit en zoemt in de natuur. Natuurlijk is de boswachter dan ook te horen op de radio en is er een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast.