VERVLOGEN VERLEDEN

Deze vergeten verzetsstrijder ligt al 80 jaar in een nu overwoekerd graf

Gisteren om 10:47 • Aangepast gisteren om 12:01
nl
Stilte overheerst op een zomerse dag op begraafplaats De Bieberg in Breda, die tegen het Markdal ligt aangeplakt. Ergens in een hoekje op deze met bomen en coniferen begroeide rustplaats ligt het overwoekerde en groen uitgeslagen familiegraf van Cornelis Riezebos (1888-1944). Stichting Vrienden van Begraafplaats De Bieberg heeft zich het lot aangetrokken van het graf, het geadopteerd en blijft het onderhouden. Maar wie was deze man die werd geboren in het Noord-Hollandse Medemblik?
Profielfoto van Henk van Ingen
Geschreven door

"We weten dat het een uitgever en verzetsheld was", zegt voorzitter Hanneke de Pijper erover. Een speurtocht online levert een aanknopingspunt op.

Op 30 september 1981 klimt ene W. van der Star uit het Gelderse Ruurlo in de pen en vraagt aan de Oorlogsstichting in Den Haag wat er toch is geworden van Cornelis Riezebos. "Van mijn totale gevangenschap tijdens de Tweede Wereldoorlog bracht ik elf maanden door in de Kriegswehrmachtgefängnis in Utrecht. Van deze elf maanden bracht ik er 8,5 door als terdoodveroordeelde en deelde, indien ik niet in een Einzelhaftzelle (een cel voor een persoon, red.) zat, mijn cel met andere terdoodveroordeelden", zo valt te lezen in zijn brief die te vinden is in het Nationaal Archief.

"Waar werd Cornelis Riezebos terechtgesteld? Op het fort Rhijnauwen bij Utrecht?" Ook wil hij weten of Riezebos is gecremeerd, waarheen in Duitsland zijn urn is gebracht, of die is gevonden en terugbezorgd naar Nederland en waar die te vinden is. Het antwoord dat hij krijgt, is kort. "Volgens ons ten dienste staande gegevens is Cornelis Riezebos in gevangenschap overleden te Utrecht. Van terechtstelling is dezerzijds niets bekend. Zijn stoffelijke overschot rust op de begraafplaats "De Bieberg" te Ginneken", laat hoofd Bureau Voorlichting Th. J. J. Couwenberg twaalf dagen later weten.

Het grafmonument van Riezebos wordt inmiddels onderhouden (foto: Stichting Vrienden van Begraafplaats De Bieberg).
Het grafmonument van Riezebos wordt inmiddels onderhouden (foto: Stichting Vrienden van Begraafplaats De Bieberg).

Bloedbaan
Couwenberg heeft het echter verkeerd. Riezebos blijkt weldegelijk te zijn terechtgesteld. Bij zowel de Oorlogsgravenstichting als de Erelijst van Gevallenen is te lezen dat hij is gefusilleerd, dus doodgeschoten, in Fort de Bilt op 23 augustus 1944. Zijn naam is ook te vinden op een van de gedenkstenen in het fort. Maar meer dan dat hij deel uitmaakte van het verzet en uitgever was, valt niet terug te vinden.

Het fort was tijdens de Tweede Wereldoorlog een beruchte plek. 140 verzetsstrijders, gijzelaars en politieke gevangenen zijn hier door de Duitsers vermoord, meldt de stichting die het herdenkingsmonument beheert. Regelmatig zonder enige vorm van proces, vaak op zeer wrede wijze. "De mensen kwamen aan per vrachtwagen of lopend en werden soms al neergeschoten terwijl zij naar de bunker liepen. De weg naar deze executieplaats werd door velen na de oorlog benoemd als de bloedbaan."

Op deze helleplek heeft Riezebos dus zijn laatste uren doorgebracht. En zijn vrouw Albertha Jacoba Hendrika van Ackooij (1892-1976), met wie hij trouwde in 1919 in haar geboorteplaats Utrecht, heeft daarna een graf gekocht op De Bieberg om hem daar te begraven. Zij ligt daar inmiddels ook, samen met hun kinderen Jaap (1928-1977) en Annet (1925-1997). Maar waarom in Breda? Welke band is er met de Baroniestad?

Het familiegraf van Cornelis Riezebos zoals het erbij lag.
Het familiegraf van Cornelis Riezebos zoals het erbij lag.

Het antwoord staat in een nogal opmerkelijk boek genaamd 'Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederland in woord en beeld'. In 1938 uitgegeven door Van Holkema& Warendorf BV in Amsterdam. Het boekje is verschenen ter ere van het veertigjarige regeringsjubileum van koningin Wilhelmina en bevat beschrijvingen van de leden van de koninklijke familie.

Maar ook passages over andere personages onder wie 'Riezebos, Cornelis'. Hij is sinds 1936 directeur-hoofdredacteur van de Bredasche Courant. Een krant die in 1791 werd opgericht, tot 1966 verscheen en bekend stond als de enige protestantse krant van Noord-Brabant. Onder anderen de Bredase schrijfster Marga Minco (Het Bittere Kruid) werkte daar als journalist tussen 1938-1940.

De Duitsers verboden het dagblad in 1941, hoogstwaarschijnlijk omdat het niet naar hun pijpen wilde dansen.

Passage over Cornelis Riezebos (foto: Van Holkema& Warendorf BV )
Passage over Cornelis Riezebos (foto: Van Holkema& Warendorf BV )

Vervlogen Verleden

Wat er daarna is gebeurd met Riezebos, blijft vooralsnog een raadsel. Maar wie een tip heeft, meld je dan via [email protected].

Vervlogen Verleden is een wekelijkse rubriek over leuke, opmerkelijke of grappige weetjes uit het rijke Brabantse verleden. Heb je een tip? Laat het weten via bovenstaand mailadres.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!