Het diervoederbedrijf dat vee- en visvoer levert aan de agrarische industrie, heeft in de afgelopen twee jaar bijna 90 miljoen euro te veel omzet ingeboekt. De beïnvloeding van de maandcijfers is ontstaan 'door een cultuur waarin werknemers de bevelen van hun meerderen kritiekloos opvolgen'.

Dat staat in een vertrouwelijk onderzoeksrapport van accountancykantoor PwC, dat in februari 2024 overhandigd werd aan het Nederlandse bestuur en specifiek over het gesjoemel bij zijn Ecuadoriaanse tak gaat, namelijk visvoerproducent Gisis SA. Nutreco werd in 2014 voor 75 procent eigenaar van dat bedrijf.

Cijfers opgepoetst
De cijfers van Nutreco zijn tussen april 2022 en september 2023 steevast opgepoetst, melden de forensisch accountants van PwC. In 2022 was er ruim 25 miljoen euro teveel omzet, in 2023 65 miljoen. Het bedrijf leek daardoor financieel gezonder dan het in werkelijkheid was.

Het Nederlandse bestuur hoorde er op 13 oktober 2023 voor het eerst van. Financieel directeur Pieter van Holten kreeg toen een zorgwekkend appje van een medewerker uit Ecuador, die daarin zei dat hij was gevraagd om verkeerde gegevens in het boekhoudsysteem in te voeren. Het leek in eerste instantie om 8 miljoen euro teveel te gaan, maar de forensisch accountants van PwC ontdekten dat het bedrag nog veel hoger lag.

Extra veel druk
De omzet op de balans werd handmatig ingeboekt, terwijl dat niet mocht, blijkt uit het onderzoek. De valse bedragen waren gestoeld op verwachte of zelfs gewenste resultaten. Soms werd er gekeken naar het benodigde bedrag om de omzetdoelstellingen te halen die vanuit Nederland waren opgesteld.

Sommige medewerkers vreesden voor hun baan als ze tegenspraak zouden bieden. Er lag extra veel druk op het personeel omdat de bonussen aan de omzetcijfers gekoppeld waren. Volgens PwC werkte dat de manipulatie van de resultaten in de hand. Signalen over de foute boekhouding werden bovendien genegeerd.

Controles faalden
Volgens meerdere financieel medewerkers wist de top in Ecuador van de manipulaties. Maar gevoelige boekingen werden zelden besproken en afgedaan door de financieel directeur en hoofdaccountant.

Ook externe controles op Gisis faalden. Accountants van EY merkten het gesjoemel over 2023 niet op. Ondanks de duizenden handmatige overschrijvingen, die bovendien afweken van die van voorheen.

Controlewerkzaamheden
Het gesjoemel vertoont gelijkenissen met het eerdere schandaal bij de Oost-Europese tak van technologiebedrijf Imtech, dat een vestiging in Eindhoven had. Daar werd de omzet kunstmatig opgehoogd, wat uiteindelijk tot een faillissement in 2025 leidde. Daar is bij Nutreco geen sprake van, maar 'de sterke nadruk op autoriteit en gehoorzaamheid' binnen Gisis 'moet veranderen' om erger te voorkomen, merkt PwC op.

Externe accountant KPMG heeft de jaarrekening over 2022 gecorrigeerd en zegt dat het naar aanleiding van het PwC-onderzoek forensische specialisten heeft ingeschakeld voor aanvullende controlewerkzaamheden. Nutreco zelf reageerde niet op vragen van Follow the Money.