STUIFMAIL

Noortje redde meer dan ze dacht, Frans noemt het een 'grootse actie'

Gisteren om 09:30 • Aangepast gisteren om 10:56
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur. Iedereen kan vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt Frans onder meer aandacht aan aardappelgallen, de gegroefde lapsnuitkever en metselbijen. Deel een van deze Stuifmail is zaterdagochtend gepubliceerd.

Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Dappere redding van een bij of zijn het er twee?

De paring van twee zandbijen (foto: Noortje van den Broek).
De paring van twee zandbijen (foto: Noortje van den Broek).

Noortje van den Broek heeft een grootse redding gedaan. Zij heeft volgens haar een bij, die in een waterbakje geland was, eruit gevist en op het droge gezet. Ze vroeg zich wel af wat voor beestje er op de rug van de bij zat. Zij dacht aan een andere bij. Het is nog mooier: zij heeft niet alleen twee metselbijen (moeilijk te zien) gered, maar ook lijkt ze de paring waarmee de beestjes bezig waren gered te hebben.

Mannetjesbijen - dus ook mannetjes van de metselbijen - landen op de rug van het grotere vrouwtje. Ze klemmen zich dan vast en beginnen dan aan de paring. Het maakt niet uit waar dat plaatsvindt, maar in het water is het wat lastig. Na de daad laat het mannetje los en is de paring gelukt. Hopelijk is paring van deze twee metselbijen niet in het water gevallen. Zie ook dit mooie filmpje van Vera van Loo van twee andere soorten metselbijen.

Is dit wel een wants bij de achterdeur?

De gegroefde lapsnuitkever (foto: Laurens uit Oss).
De gegroefde lapsnuitkever (foto: Laurens uit Oss).

Laurens uit Oss trof een beestje aan bij de achterdeur van zijn huis. Hij denkt dat dit een wants is. Zijn vrouw twijfelde en zij heeft gelijk. Het insect op de foto is geen wants, maar een kever. De naam is gegroefde lapsnuitkever, ook wel taxuskever genoemd. Gegroefde lapsnuitkevers zijn een ware plaag voor de mooie boomsoort taxus. Ze behoren tot de grote kevergroep van de snuitkevers waarvan er alleen al wereldwijd meer dan 60.000 soorten bekend zijn. De meeste volwassen kevers leven van bladeren. De larven voeden zich met wortels van allerlei gewassen. In ons land kennen we ongeveer zeshonderd soorten snuitkevers, waarvan de gegroefde lapsnuitkever er een is. Deze snuitkever hoort van oorsprong thuis in ons land en is dus geen invasieve soort.

Ook de taxus komt van oudsher voor in ons land. Dit is een van de drie naaldbomen die hier van oudsher voorkomt, naast de grove den en de jeneverbes. Sommige mensen denken dat deze gegroefde lapsnuitkever na de buxusmot de volgende plaag in de tuin wordt, maar ik betwijfel dat. Ik zie zelfs langzamerhand weer meer taxusstruikjes opkomen in de natuurgebieden. Dat is heel mooi, want de taxus hoort thuis in onze bossystemen.

Iets vreemds in een eikenboom

Aardappelgallen (foto: Lis Schrijver).
Aardappelgallen (foto: Lis Schrijver).

Lis Schrijver had iets in de eikenboom gezien wat ze nog nooit gezien had. Ze stuurde mij daarvan een foto en wil graag weten wat het is. Op de foto zie een je grote bruinwitte bol aan de eikentak. Vaak komen er meerdere in een boom voor, zoals je kunt zien op de bijgevoegde foto die Ellen van Vlierden maakte.

Veel aardappelgallen (foto: Ellen van Vlierden).
Veel aardappelgallen (foto: Ellen van Vlierden).

Dit naam van deze bol is aardappelgal. Aardappelgallen worden veroorzaakt door een samenwerking tussen de zomereik en de aardappelgalwesp (biorhiza pallida). Aardappelgalwespen behoren tot de groep van de vliesvleugeligen en kunnen maximaal zes millimeter groot worden. Bevruchte vrouwtjes van de aardappelgalwesp leggen in wortelgallen eitjes op de jonge wortels van de zomereiken. In het voorjaar komen uit die eitjes vrouwelijke wespen gekropen. Deze ongevleugelde en onbevruchte vrouwelijke aardappelgalwespen kruipen vervolgens naar de toppen van de twijgen en leggen daar - voornamelijk in de eindknoppen van de zomereik - hun eitjes. Die eitjes veroorzaken bij de zomereik een speciale groeivorm. Zo wordt de aardappelgal gevormd. Die aardappelgal is de kraamkamer voor de larven die uit die eitjes komen. Een aardappelgal heeft meerdere kamers, in tegenstelling tot de bekende galappel die maar een kamer telt. Per aardappelgal komen alleen mannetjes of alleen vrouwtjes voor. Na het larvenstadium verpoppen deze aardappelgalwespen, kruipen ze uit de aardappelgallen en gaan de mannetjes en vrouwtjes op zoek naar elkaar. De bevruchte vrouwtjes leggen vervolgens hun eitjes in de wortelgallen op de jonge wortels van de zomereiken en zo is de cyclus rond.

Rubriek mooie foto’s

Een uitsluipende beekrombout (foto: Bas van Sambeek uit Boxtel).
Een uitsluipende beekrombout (foto: Bas van Sambeek uit Boxtel).

In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Bas van Boxtel. Hij legde een uitsluipende beekrombout in het natuurgebied Kampina vast.

Natuurtip
Zondag 18 mei kun je van tien uur 's ochtends tot vijf uur 's middags de nieuwe natuur van de Bossche Broek ontdekken. Stichting Brabants Landschap heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan de natuurontwikkeling in het gebied Bossche Broek Zuid. Het gebied - gelegen ten zuiden van Den Bosch - maakt onderdeel uit van het Natuurnetwerk Brabant en is aangewezen als 'natte natuurparel'. Deze gebieden hebben extra natuurwaarde die afhankelijk is van een goede (grond)waterkwaliteit en -kwantiteit.

Sins de jaren zestig van de vorige eeuw zijn veel gronden ontwaterd ten behoeve van de landbouw, terwijl veel planten en dieren in het gebied juist een hoge waterstand nodig hebben. Daarnaast heeft de natuur hier te lijden onder een te hoge stikstofdepositie. In het Bossche Broek Zuid hebben we zowel te maken met verzuring en verdroging. Maatregelen waren hard nodig!

Ga mee op pad en ontdek deze nieuwe natuur! Een gids neemt je mee door het gebied. Onderweg vertellen experts van Brabants Landschap, waterschap De Dommel en aannemer Vissers Ploegmakers over de werkzaamheden en de natuur. De wandeling is ongeveer drie kilometer lang, en duurt zo'n anderhalf tot twee uur.

Meer informatie:
• Aanmelden is verplicht en kan via deze link.

• Vertrekpunt is buitenlokaal Haanwijk aan de Haanwijk 4a in Sint Michielsgestel.

• Parkeren kan op parkeerplaats Halderse Akkers in Sint-Michielsgestelaan de Haanwijk 4a.

• Reserveer via een tijdslot, zie onderaan deze link.

• Deelname is gratis.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Deel dit artikel
Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!