Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Kippenei gevonden in de tuin, maar in die tuin zitten helemaal geen kippen

Ries van Dorst vond een kippenei in haar tuin, maar ze hebben helemaal geen kippen. Ries zoekt een verklaring. Volgens mij heeft een roofdier dit kippenei te pakken gekregen en vertrouwde dat dier de plek niet om het daar op te eten. Het dier is er daarop mee aan de haal gegaan en heeft de buit ergens anders leeggeslurpt. Of dat in de tuin van Ries is geweest, weet ik natuurlijk niet. Het kan ook zijn dat weer een ander dier of vogel er daarna mee vandoor is gegaan en het laatste restje eruit heeft geslurpt en het daarna in de tuin van Ries gedumpt heeft. Ik kom geregeld kippeneieren of eenden- en ganzeneieren tegen op plekken waar ik die dieren niet verwacht. In het geval van de tuin en de plekken waar ik die leeggeslurpte eieren ben tegengekomen heeft dit te maken met de veiligheid. Dieren hebben die plekken gekozen om in alle rust te genieten van hun maaltijdje.

Boom vol spinnenrag en rupsen

Esther Bosch was in Friesland en zag in een boom spinrag en daarin volop rupsen. Natuurlijk wil ze graag weten wat ze gezien had. Wat Esther gezien heeft in het rag zijn stippelmotten, ook wel spinselmotten genoemd. Deze rupsen hebben ter bescherming dit web gesponnen als verdediging, zodat bijvoorbeeld vogels hen niet kunnen opeten. Dit is een heel mooie samenwerking tussen de rupsen van de stippelmotten en de boom. Zulke webben komen voor bij de sleedoorn, lijsterbes, vogelkers en het Amerikaanse krentenboompje. Er is dan overigens niets aan de hand met deze bomen en struiken, behalve dat het eventjes in mei en een deel van juni een vreemd beeld geeft voor ons mensen, als je niet weet wat dit is. Wat is er dan gebeurd? Nou, vlinders met de naam spinselmot hebben dan op deze struiken heel veel eitjes gelegd. De witgele rupsen - met twee banen met zwarte stippen, vandaar de naam stippelmotten - die uit de eitjes komen, beginnen gelijk met het inpakken van de struiken en bomen en starten daarna met het opeten van de bladeren. De struiken of bomen worden vervolgens helemaal kaalgevreten. Wanneer alle bladeren op zijn, gaan de rupsen zich na vier tot zes weken verpoppen tot nachtvlinders. Op het moment dat dit gebeurt, krijgen de struiken prachtige nieuwe bladeren, ook wel Sint Janslot genoemd. Niks aan de hand dus!

Rare rupsen die met spinsel blad oprollen

Iza Zawada zag op een hazelaar rare rupsen. Ze wil graag weten of dit misschien een van de bladrollers is. Zelf had ik dat idee ook. Ik heb het voor de zekerheid aan een deskundige gevraagd en dit is zijn antwoord; “Het is erg lastig om deze rups te determineren. Er ontbreken belangrijke details, zoals de vindplaats en welke bomen daar aanwezig zijn. Daardoor valt er weinig met zekerheid te zeggen. Op basis van het uiterlijk lijkt het om een bladroller te gaan, mogelijk een soort uit het geslacht acleris.” Kortom, wellicht heeft Iza Zawada nog wat gegevens voor ons.

Ik heb hierboven een foto toegevoegd van een bladroller uit het geslacht acleris. De naam hiervan is esdoornboogbladroller.

Is dit een beverburcht?

Wim Roest zag bij een klein waterstroompje veel bomen liggen. Hij dacht dat een bever daar een burcht had gebouwd en vraagt zich af of dat klopt. Volgens mij is daar geen burcht gebouwd, maar zijn de bevers daar wel volop bezig geweest met het knagen aan veel stammen. Deze beveractiviteit is gebruikelijk, want voor het bouwen van een burcht hebben ze veel hout nodig. Ik denk dat al die stammetjes inderdaad nodig zijn voor het bouwen van een burcht, maar dan op een andere locatie. Op de plek waar die stammen liggen, is het niet echt mogelijk om een burchtingang onder water te graven, want er zitten sowieso wortels (zie de stronk pal op de oever) aan de rand van het stroompje. Tevens zie ik geen verhoging van een aardenhoop., zie de bijgevoegde foto hieronder.

Daarnaast zie ik op de foto niet de ruimere omgeving. Het zou kunnen dat de bevers in de buurt een burcht hebben. Ik ben dan ook reuze benieuwd of Wim nog iets meer ontdekt heeft.

Libellen gespot bij een zwembad, maar in een rare houding

Dirk Snoeren zag bij hun zwembadje libellen in een vreemde houding. Wat hij zag was de start van een paring van twee vuurjuffers, de paringstandem. Bij libellen, waartoe deze vuurjuffers behoren, pakt het mannetje het vrouwtje achter bij het halsschild - bij de grote echte libellen is dat achter de kop - en dan vliegen ze een tijdje in die tandem rond.

Als het vrouwtje paringsrijp is, brengt zij haar achterlijf bij het copulatieorgaan van het mannetje, dat vooraan zit (zie de foto van de koraaljuffers van Patricia Smulders). We noemen zoiets een paringswiel. Bij dat copulatieorgaan haalt het vrouwtje de sperma weg van het mannetje. Zij bevrucht bij de eilegging met dit sperma van het mannetje de eitjes, die de vuurjuffers afzetten in planten. Vaak houden de mannetjes de vrouwtjes nog vast achter het halsschild tot alle eitjes afgezet zijn. Zie ook dit mooie Engelse filmpje over parende en eieren leggende juffers van Jo Alwood.

Welk insect in de tuin?

Cees van Oorschot heeft een foto genomen van een dier in zijn tuin. Hij is benieuwd welk insect het is. Op de foto zie je een insect met grote ogen, glazige vleugels aan het borststuk en gele vlekken op de zijkant van het achterlijf. Het insect, zo schreef Cees, zat net als zij in de zon te genieten. Dat genietende insect is een libel. De naam van deze libellensoort is platbuik, dit is een vrouwtje. Mannetjes van de platbuik hebben een vale blauwe kleur, zie de foto hieronder.

Na de paring gaat het vrouwtje haar eitjes in het water afzetten. De uit de eitjes gekomen larven zijn diertjes die een periode onder water leven. Na een of twee jaar komen de larven uit het water gekropen. We noemen ze dan nimfen. Zij zoeken een rechtopstaande stengel uit en kruipen daar tegenop omhoog. Daarna klemmen ze zich vast aan die stengel. Vervolgens breekt de huid achter de kop open. Uit die opening komt de volwassen libel - imago - en dan duurt het nog best een tijdje voordat het in elkaar gevouwen insect helemaal klaar is om weg te vliegen. Platbuiken komen meestal rond eind mei uit het water en kom je veel op zandgronden in Brabant tegen.

Stippelmotten in Amsterdam - taxi1108
Een met wit spinsel ingepakte boom vol met spinselmotten, ook wel stippelmotten genoemd. In de zomer zetten de vlinders eitjes af op jonge twijgen/takken en in september komen die uit. De rupsen overwinteren dan in de boom, waarna ze in het voorjaar de boom helemaal kunnen kaalvreten. Dit is geen probleem, want de boom of struik krijgt weer nieuwe blaadjes, het Sint Janslot. Je kunt ook zeggen dat de boom of struik die vraat toelaat om later met nog beter blad terug te keren, een soort verdediging.