De Bredaase LHBTQIA+-geschiedenis gaat zo'n vijf eeuwen terug. Destijds werd gesproken over 'sodomie': seks die niet tot nageslacht kon leiden. Zelfs op masturberen stond de doodstraf.

De Eindhovense cultureel antropoloog Luc Brants spitte, in opdracht van LHBTQIA+-belangenorganisatie COC Tilburg-Breda, het stadsarchief door. Eerder nam hij de queergeschiedenis van Eindhoven en Tilburg onder de loep. De verhalen staan in het boek ‘Vijf eeuwen queer Breda: van eenling naar community’, dat op de Internationale Dag tegen Homofobie, Bifobie, Transfobie en Interseksefobie is gepresenteerd. Sinds vrijdag kan er een bijbehorende wandeling gelopen worden.

Het boek en de wandeling staan stil bij de periode van 'sodomie'. Stadsschilder Charles de Lasco wordt in 1639 veroordeeld vanwege anale seks. Dat is dan ten strengste verboden. Hij is de enige in Breda die er ooit voor is veroordeeld.

Er is weinig bekend over hem. "Net als in andere delen van Brabant was homoseksualiteit een groot taboe", zegt Brants. Alle processtukken rond De Lasco werden daarom vernietigd. Drie eeuwen later werd het vonnis teruggevonden.

Vermoedelijk had De Lasco homoseks, maar dat is nooit bewezen. Zijn onbekende bedpartner kan ook zijn eigen vrouw zijn geweest, die anale seks zou gebruiken als anticonceptie. Het oudere echtpaar had al twee nakomertjes. Maar de regels schreven voor dat ‘er niet meer lust aan te pas mocht komen dan voor de bevruchting strikt noodzakelijk was’, zo blijkt uit documenten uit het stadsarchief.

Anale seks was dus uit den boze. Vastgebonden aan een paal werd De Lasco met een lus om zijn nek gewurgd op het stedelijk galgenveld. Normaal kregen alleen vrouwelijke misdadigers die straf. Zij werden niet opgehangen, want dan kon het publiek onder hun rok kijken. Doordat De Lasco's mannelijkheid in twijfel werd getrokken, werd hij als vrouw geëxecuteerd.

Het is één van de verhalen die wordt besproken in Brants' boek, waar sinds vrijdag een wandeling bij is. Die leidt onder meer langs de KMA, een vroegere broedplek voor mannenprostitutie.

"Rondom de kazerne werden militairen opgepikt en dan werd er ‘afgewerkt’”, zegt Brants. “Met name dienstplichtigen prostitueerden voor koffie, thee, sigaretten en geld.”

Ook verhalen uit de hedendaagse LHBTQIA+-community passeren de revue. COC Tilburg-Breda wil ermee laten zien dat LHBTQI+’ers er altijd al zijn geweest en zo meer acceptatie en tolerantie creëren. Want er zijn nog stappen te zetten in Breda, merkt Ferket.

Vorig jaar ging er een appartement in vlammen op toen een regenboogvlag in de fik werd gestoken. Een regenboogbankje in stadspark Valkenberg werd meermaals beschadigd en beklad, waarna de gemeente het uiteindelijk liet verwijderen. “Na vijf eeuwen is het hier helaas nog niet vanzelfsprekend dat je openlijk jezelf kan zijn."

De expositie van queermakers in cultureel centrum Nieuwe Veste, die onderdeel is van de wandeling, is tot en met 1 juni, de eerste dag van Pride-maand, te bezoeken.