Ricardo schiet zijn rivaal dood, maar krijgt geen straf
Drie beroepscriminelen troffen elkaar op 25 juni 2023 op het kampje aan De Vinnen in Maarheeze. Jeffrey R. (34) werd met zeker dertien kogels doorzeefd, diens maat Kevin S. (38) kwam er ‘slechts’ met een schot in zijn been vanaf. En de derde, Ricardo D. (31) die op dat kamp woonde, zat sindsdien vast voor het schieten.
Tijdens de zitting eerder in de rechtbank en die van een paar weken geleden bij het gerechtshof werd duidelijk dat die 25e juni het slotakkoord was van een steeds hoger oplopend conflict in de drugswereld. Ricardo D. uit Maarheeze was goed in het maken van synthetische drugs en was gewild als ‘kok’. Jeffrey R. (34) was baas van een drugslab en had Ricardo in 2019 benaderd om voor hem te komen werken.
De relatie tussen de twee werd al snel minder goed, verklaarde Ricardo tegenover de rechters. Hij liet Jeffrey vanaf 2020 al verschillende malen weten uit het wereldje te willen stappen, waar hij al zeker tien jaar in zat. Maar, zo verklaarde Ricardo, Jeffrey deed er alles aan om hem niet kwijt te raken.
En dat deed Jeffrey blijkbaar niet met zakken geld en mooie woorden. Ricardo kreeg te horen ‘dat hij gewoon het hok in moest, anders zou hij in de kofferbak belanden’. Ricardo had, volgens Jeffrey, driehonderd kilo grondstof ter waarde van bijna veertigduizend euro kwijtgemaakt en dat moest op een of andere manier worden gecompenseerd. En dat kon door voor hem te werken.
Ricardo vreesde voor zijn leven
De dreigementen werden in het voorjaar en vroege zomer van 2023 zo erg dat Ricardo ging vrezen voor zijn leven. “Het was werken of de kofferbak in”, zo hoorde hij van een oom. En Ricardo had al vaker gezien en gehoord dat Jeffrey voor zulke dingen niet terugdeinsde en ook diens vriend Kevin S. (38) stond daarom bekend.
Eerder kreeg Ricardo D. veertien jaar cel opgelegd van de rechtbank na een eis van maar liefst twintig jaar voor doodslag en poging tot doodslag. Maar het hof beoordeelde de situatie heel anders. Volgens het hof bevond Ricardo zich in een heikele situatie en het hof begrijpt dat Ricardo zich inbeeldde dat het wel eens fout kon aflopen met hem.
Toen Jeffrey die bewuste dag in juni het kamp opreed met Kevin naast hem, meende Ricardo te zien dat Jeffrey naar een wapen greep onder zijn linkeroksel. Hoewel Jeffrey helemaal geen vuurwapen bij zich had, kan het hof zich voorstellen dat Ricardo dat dacht en daarnaar handelde. ‘De verdachte wilde zichzelf verdedigen omdat hij dacht dat hij zou worden gedood’, schrijft het hof in het arrest.
Schoot magazijn leeg en herlaadde
Ricardo schoot een heel magazijn leeg op de auto en herlaadde daarna zijn wapen en vuurde van dichtbij nog meer kogels af. Maar ook dit buitensporige geweld ziet het hof als een gevolg van de hevige gemoedstoestand waarin Ricardo zich bevond. Het legt hem daarom geen straf op.
In juridische taal is Ricardo wel schuldig aan de dood van Jeffrey, maar heeft hij zich met succes beroepen op zogenoemd putatief noodweer. En dat betekent letterlijk: vermeend noodweer. Het gaat dan om een situatie waarin iemand denkt dat hij zichzelf moet verdedigen, terwijl er in werkelijkheid geen sprake is van een daadwerkelijke aanval.
Wat is putatief noodweer?
Bij putatief noodweerexces denkt een verdachte ten onrechte dat hij zich moet en mag verdedigen tegen een dreigend gevaar. Als gevolg van hevige emoties overschrijdt hij daarbij de grenzen van de noodzakelijke verdediging.
De verdachte heeft hier zijn vuurwapen geheel leeggeschoten en heeft daarmee de grenzen van de verdediging (waarvan hij dacht dat deze nodig was) overschreden. Volgens het hof is deze overschrijding het onmiddellijke gevolg van de hevige emoties bij de verdachte, die werden veroorzaakt door het (zich ingebeelde) onmiddellijk dreigende gevaar: de armbeweging van het slachtoffer naar zijn 'wapen'.
Gelet op de bijzondere omstandigheden, kan hem dat niet worden aangerekend, omdat hij wel kon en mocht denken dat er sprake was van dreigend gevaar, oordeelt het hof.
De familie van Jeffrey R. kon de uitspraak van het hof niet waarderen en verliet boos de zaal. Het vonnis van het hof betekent dat Ricardo D. op korte termijn vrijkomt en geen enkele schadeclaim van de familie van R. wordt toegewezen. Eerder al waren ze boos dat Ricardo D. er in hun ogen te genadig vanafkwam met een straf van veertien jaar.
De rechtbank veegde toen het beroep op noodweer nog van tafel. Volgens het vonnis van de rechtbank had Ricardo de verkeerde keuze gemaakt. Hij had naar de politie kunnen gaan of kunnen onderduiken, maar hij maakte zelf de afspraak met Jeffrey en hij bewapende zich. Om vervolgens toen Jeffrey aan kwam rijden, meteen te gaan schieten.
Jeffrey R. werd vooral, aan de linkerkant, in schouder, nek en hoofd geraakt. Bijrijder Kevin trok Jeffrey nog uit de auto, terwijl Ricardo om de auto heen liep. Daar, terwijl Jeffrey, op de grond lag, schoot Ricardo nog drie keer van dichtbij. In totaal werd Jeffrey dertien keer getroffen. Ook werd hij nog geschopt toen hij op de grond lag.
De advocaat van Ricardo bepleitte, uiteindelijk met succes, dat Ricardo vreselijk bang was voor Jeffrey en zijn dreigementen. Hij besloot te schieten omdat Jeffrey een wapen leek te trekken. Volgens de advocaat was dat zo dreigend dat er sprake was van noodweer. Het gerechtshof gaat daar in mee.
De politie ging voor de zekerheid met getrokken wapens het kamp op na de dodelijke schietpartij: