Veel mensen weten het niet, maar pas in 1983 is de doodstraf uit de Nederlandse grondwet verdwenen. Eigenlijk is die al in 1870 uit het strafrecht geschrapt, maar na de Tweede Wereldoorlog zijn nog een kleine veertig oorlogsmisdadigers ter dood gebracht omdat er een uitzondering bestond tijdens oorlogstijd.

Het Rucphense Heike, onderdeel van wat nu de gemeente Rucphen is, staat in de 19e eeuw te boek als een zeer beruchte plek. De inwoners zijn straatarm, ook omdat op de schrale heidegrond bijna niets te verbouwen valt. Velen vervallen in de criminaliteit om hun kostje bijeen te sprokkelen.

Beroepscriminelen Adriaan de Klerk en Cornelis de Jong hebben een goede tip gekregen. In Dinteloord woont een stel dat bulkt van de centen. Samen met Hendrick Luycks en Jan de Jong, zoon van Cornelis, overvallen ze daar in de nacht van 3 en 4 augustus het echtpaar Van Dis. Ze slaan met stokken in op mevrouw die ligt te slapen in de bedstee, samen met haar man. Die is stokdoof en bovendien niet in staat ze iets in de weg te leggen.

Enorme buit
De buit is enorm. Meer dan duizend gulden aan munten (wat destijds een fortuin is), juwelen, tabak en zelfs de halve huisraad steken ze in grote zakken. Ze vieren het al direct in de keuken door flessen bier en jenever open te trekken en een mals stuk spek te bakken. Na hun feestmaal vertrekken ze, maar lang kunnen ze niet genieten van hun daad. De wachtmeester uit Oudenbosch weet na beschrijvingen precies wie hij moet hebben en arresteert het viertal kort daarop.

De dieven worden alle vier tot de doodstraf veroordeeld. Ze gaan nog in beroep, dat mag niet baten. Hendrick en Jan krijgen wel gratie van de koning en wacht eenzame opsluiting. Maar volgens de Nieuwe Noordbrabander, de krant destijds, zijn de daders nauwelijks onder de indruk. "De veroordeelden hebben deze akelige tijding met de meest mogelijke hartvochtigheid aangehoord; alleen heeft Jan de Jong, op het vernemen van het lot dat zijnen vader wachtte, enige tranen gestort.”

Gebraden vlees met aardappelen
Op 3 juni 1856 mogen Adriaan en Cornelis hun familieleden voor het laatst zien. "De gewelven van de gevangenis weergalmden van hun snikken en schreijen, zonder dat dit echter in het minst de ter dood veroordeelden van hun stuk kon brengen". Daarna krijgen ze hun laatste maaltijd voorgeschoteld: gebraden vleesch met puik beste aardappelen, schrijft de Provinciale Drentsche en Asser Courant. Die ze met veel smaak verorberen.

Na een korte nachtrust bedanken ze de conciërge voor de 'vaderlijke' behandeling die ze negen maanden lang hebben gekregen in de gevangenis en ontvangen ze de laatste communie van een geestelijke. Daarna werken ze nog drie flinke boterhammen en een kop koffie naar binnen.

Afgrijselijk schouwspel
Tegen het middaguur op 4 juni beklimmen de veroordeelden het schavot op de Markt van Den Bosch en staan ze onder de galg. "Slechts een ogenblik daarna en .... het recht had zijn loop gehad. Duizenden en duizenden mensen waren van buiten de stad gesneld om dit afgrijselijke schouwspel bij te wonen", staat in een krantenverslag.

De zoon van Cornelis, Jan, heeft de executie gemist. Hij blijkt de dag daarvoor te zijn opgepakt voor een gewelddadige diefstal die hij kort daarvoor in de gemeente Rucphen heeft gepleegd.