Zelf testen op hart- of nierproblemen: 40.000 mensen krijgen uitnodiging
De test is simpel. 40.000 Bredanaren tussen de 50 en 75 jaar krijgen de komende tijd een envelop thuisgestuurd. Daarin zit een korte uitleg, en een handleiding voor een hartritmetest die je met een speciale app op je telefoon uitvoert. "Je legt je vinger op de camera, en die meet je hartslag. De app vertelt je meteen of je een hartritmestoornis hebt", legt Asselbergs uit.
De niertest werkt iets anders: je vangt een beetje urine op in een buisje en stuurt dit op naar een lab. Binnen twee weken krijg je de uitslag terug.
De testen zijn gratis. Wanneer blijkt dat je mogelijk boezemfibrilleren of chronische nierziekte hebt, kun je gratis een vervolgonderzoek laten doen bij Star-shl in Etten-Leur. Ook dit is gratis. "We verwijzen expres nog niet door naar de eigen huisarts, om de reguliere zorg zo veel mogelijk te ontlasten."
Niet iedereen is handig met apps of testen, merkten de onderzoekers. "Daarom werken we zo veel mogelijk samen met bibliotheken en buurthuizen in de stad. Daar kunnen mensen terecht voor uitleg en hulp bij het invullen van de test."
De keuze voor Breda is niet toevallig. "De stad is qua leeftijd en gezondheid heel representatief voor de rest van Nederland", vertelt Asselbergs. Ook dorpen rondom Breda doen mee. "De bedoeling is dat het onderzoek daarna wordt voortgezet in de regio Utrecht en Arnhem en dan zal er ook getest worden op diabetes type 2."
Niet iedereen tegelijk
Om het allemaal goed te laten verlopen, worden de 40.000 enveloppen niet in één keer verstuurd. "Elke week sturen we er een paar duizend. Zo kunnen we leren van de reacties en het proces blijven verbeteren", zegt de onderzoeker.
"We hebben ook een controlegroep. Dat zijn mensen die níet meedoen aan het onderzoek. Over een aantal jaar kijken we wat met hen is gebeurd en dus ook hoeveel mensen daarvan ziek zijn geworden."
Het onderzoek wordt gehouden in opdracht van onder andere de Hartstichting, Nierstichting en het Diabetes Fonds. Daarmee hopen ze dat ziekten vroeg kunnen worden opgespoord.
Nierschade en hartritmestoornissen, zoals boezemfibrilleren, zijn lastig te ontdekken, omdat sommige mensen hier niets van voelen. "Dat je niets voelt, betekent niet dat je niks hebt", zegt cardioloog Asselbergs. In Nederland zijn er in totaal 1,7 miljoen mensen met hart- en vaatziekten en 1,8 miljoen mensen met een nierziekte. "Dit zal naar verwachting in de komende jaren stijgen, dus is het belangrijk dat er nu iets gebeurt om te voorkomen dat het impact heeft op de kwaliteit van leven én de zorgkosten."
"Klachten zijn eigenlijk een waarschuwing van je lichaam. Maar dan ben je vaak al te laat", legt hij uit. "De hartritmestoornis boezemfibrilleren kan leiden tot een beroerte. Nierschade merk je vaak pas als het ernstig is. Dan zijn zware behandelingen nodig."
"Als je er op tijd bij bent, zijn de oplossingen meestal simpel en goedkoop."
Daarom is het doel van het onderzoek om deze ziekten op te sporen vóórdat je klachten krijgt. "Als je er op tijd bij bent, zijn de oplossingen meestal simpel en goedkoop, bijvoorbeeld met leefstijlaanpassingen en medicijnen."
De afgelopen tijd is er veel discussie over preventieve gezondheidsonderzoeken. Vaak gaat het dan over hele lichaamscans, waarbij artsen dingen vinden die niet altijd ernstig zijn. Maar volgens de onderzoekers is deze thuistest echt anders.
“Bij ons test je heel gericht: heb je eiwit in je urine, dan heb je nierschade. Heb je een onregelmatige hartslag, dan is dat iets om op te letten. Geen twijfel dus", zegt Asselbergs. Als er iets wordt gevonden, wordt er samen met een arts meteen gekeken wat de patiënt het beste kan doen.
Boezemfibrilleren, beroerte en nierfalen, wat is het precies?
Boezemfibrilleren Bij boezemfibrilleren klopt je hart onregelmatig en vaak te snel. Je merkt daar soms niks van, maar het vergroot wel de kans op bloedstolsels. Die kunnen een beroerte veroorzaken.
Beroerte Een beroerte ontstaat als er geen bloed meer naar een deel van je hersenen gaat. Je kunt dan plots niet meer praten, niet goed zien of verlamd raken. Het is levensgevaarlijk en vraagt snel ingrijpen, misschien ken je de spreuk: mond, spraak, arm, beroertealarm?
Nierfalen Bij chronisch nierschade (of nierfalen) werken je nieren steeds slechter. Afvalstoffen blijven in je lichaam, wat schade kan geven aan je hart, bloedvaten en andere organen. Vaak merk je dit pas als de schade al groot is.