Stichting Praemium Erasmianum is ooit opgericht door Prins Bernhard om knappe koppen in de geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en kunsten te stimuleren. Bijvoorbeeld door, met een duur woord, een dissertatieprijs uit te reiken. Wetenschappers werken dan jarenlang aan een proefschrift. En de állerbeste onderzoeken krijgen daar vanuit de stichting een beloning voor.

Yvette dus ook. Ze schreef als filosofe bij Tilburg University het proefschrift When Success Becomes the New Normal: The Competitive Society and its Symptoms en zette daarmee de jury aan het denken. Daarin neemt ze onder de loep hoe competitief we met z'n allen zijn, hoe dat komt en wat daar de gevolgen van zijn. Is dat iets wat van nature gebeurt of pushen onze scholen, werkgevers en directe omgeving ons ook daarin? Nou, die waarheid ligt ergens in het midden.

"Ja, mensen zijn van nature geneigd om zich met een ander te vergelijken. Maar in hoeverre dat vervolgens uit de hand loopt, hangt van de maatschappij af", vertelt ze. Het heeft onder andere invloed op je zelfbeeld, op de tijd en het geld dat je eraan besteedt, op hoe lief je nog naar je (werk)relaties bent, maar ook op de zorg en het onderzoek. "Competitie is zeker niet altijd slecht. Maar soms is het winnen omwille van het winnen. Dan wordt onze drang om te winnen zo belangrijk dat we vergeten waar het eigenlijk om draait."

Zo kwam Yvette op het idee van het proefschrift. Ze zag mensen om haar heen worstelen, maar deed dat zelf ook. "Je zit in een ratrace. Ik wilde weten waarom mensen uitvallen met een burn-out, of waarom ze stressklachten hebben. Ik merkte dat mensen bezig waren met er bovenuit blijven steken. Doe ik wel genoeg? Is een master-studie wel genoeg?"

Die academische wereld is namelijk knettercompetitief. Het gaat constant om bewijzen wat je in je mars hebt. Als je een nieuw onderzoek wil doen, moet je eerst kans maken op een studiebeurs. "En de kans dat je die wint, is maar iets van 15 tot 20 procent." Wrang. Want hoe vliegender je start is, hoe beter het later in je loopbaan ook zal gaan. Om de druk nog maar wat verder op te voeren.

"Ik wil dus niet zeggen dat ik tégen competitie ben, ik wil er vooral mijn vraagtekens bij zetten. Misschien zijn we in deze maatschappij soms te competitief en weegt het niet altijd op tegen de nadelen die het voor jezelf of je naasten kan hebben", zegt Yvette. Maar dat neemt natuurlijk niet weg dat het fijn is om erkenning te krijgen. Door een prijs te winnen voor je proefschrift, bijvoorbeeld.

Want nog even daarover. Die Erasmus dissertatieprijs is bedoeld voor sociale wetenschappers 'die een proefschrift van bijzonder hoge kwaliteit hebben verdedigd aan een Nederlandse universiteit'. De crème de la crème van de proefschriften dus. Een mooie winst. "Dat vind ik natuurlijk superleuk, ik ga daar niet over liegen. Maar misschien scheelt het dat ik niet wist dat ik meedeed, het werd in mijn schoot geworpen. Het geld dat ik ervoor krijg, is echt als prijzengeld bedoeld. Dus ik ga er lekker van op vakantie en ik wil mijn proefschrift ermee laten drukken als boek."