Omroep Brabant wint zaak tegen mestfraudeur: info na 2 jaar strijd openbaar
Rondom de bedrijven van Daas is al jaren veel te doen. Tussen 2016 en 2018 overtrad Daas de meststoffenwet en pleegde valsheid in geschrifte. In het vonnis van de strafrechtelijke zaak schreef het gerechtshof in Den Bosch in april dit jaar: “De verdachte heeft ervoor gezorgd dat er valse informatie werd aangeleverd aan de overheid, heeft zodoende de controlemogelijkheden van de overheid gefrustreerd en de deur opengezet voor mestfraude.”
Controle op bedrijf
De strafzaak gaat over de periode tot en met 2018. Omroep Brabant wilde controleren of het bedrijf zich sindsdien wel aan de regels houdt en controleren hoe de overheid omgaat met het toezicht. Daarom diende Omroep Brabant in juli 2023 Woo-verzoeken in bij de gemeente Eersel en bij de landelijke toezichthouder Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Sindsdien heeft Daas alle mogelijke juridische wegen gebruikt om te voorkomen dat de gemeente informatie openbaar maakt. Zo was er in 2023 een eerste zogeheten zienswijzeprocedure, eind 2024 een bezwaarprocedure en in april dit jaar een rechtszaak in Den Bosch.
Democratische rechtsstaat
In het vonnis van eind april 2025 heeft de Bossche rechtbank het verzoek om (delen van) documenten niet openbaar te maken afgewezen. De rechtbank schreef in het vonnis onder andere dat met openbaarmaking van de documenten de journalistiek in staat wordt gesteld tot zelfstandige controle van het openbaar bestuur. “Dit laatste is essentieel voor een goed functionerende democratische rechtsstaat.”
Daas was het oneens met de uitspraak van de rechtbank en stapte naar de Raad van State, het hoogste orgaan in het bestuursrecht. Met een zogeheten voorlopige voorziening wilde Daas voorkomen dat de gemeente documenten openbaar gaat maken.
De Raadsheer van de Raad van State wees tijdens de zitting de advocaat van Daas er meerdere keren op dat die te uitgebreid van stof was en in het betoog aannames deed waar volgens de Raadsheer al zo’n 45 jaar aan jurisprudentie over is. En het toch echt anders in elkaar zit dan wordt beweerd door de advocaat.
Een of twee weken
Na ongeveer een kwartier deed de Raad van State mondeling uitspraak en heeft van Daas afgewezen. Naar verwachting duurt het nog een week of twee weken voordat de gemeente de documenten openbaar maakt.
Renzo Veenstra, hoofdredacteur van Omroep Brabant, is blij met de uitspraak. “Het is aan de vasthoudendheid van de redactie van Omroep Brabant te danken dat wij deze stukken nu wel te zien krijgen. Maar als je er over nadenkt is het redelijk schrijnend wat hier gebeurt. De Wet open overheid is er om burgers inzage te geven in dit soort gegevens. Als wij als professionele journalisten al zoveel moeite moeten doen, hoe zou een gewone burger dan aan zijn informatie moeten komen?"
Naast deze voorlopige voorziening, komt er nog een zogeheten bodemprocedure. Daarin wordt door de Raad van State dieper gekeken naar de argumentatie van de gemeente en van Daas. Het is nog niet bekend wanneer deze zitting is.
Andere Woo-verzoeken
Tegelijk met dit Woo-verzoek uit juli 2023 bij de gemeente Eersel, heeft Omroep Brabant bij de toezichthouder Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit een Woo-verzoek ingediend. Ook hiertegen zijn juridische stappen ondernomen door Daas. Deze zaak ligt momenteel bij de rechtbank in Den Bosch, het is nog niet bekend wanneer er een zitting volgt.
Omdat de documenten van deze twee procedures gaan over de periode tot juli 2023, zegt het niet heel veel over de situatie van vandaag de dag. Daarom diende Omroep Brabant in januari 2025 nieuwe Woo-verzoeken in bij de NVWA en gemeente Eersel. Het is nog niet bekend of en zo ja wat voor documenten er mogelijk openbaar worden gemaakt.