Theater de Speeldoos is al sinds 1977 een plek voor muziek, dans en toneel in Vught. Maar volgens de gemeente is het pand verouderd. Ze wil het theater kopen, slopen en er een nieuw sociaal-cultureel centrum bouwen, gecombineerd met woningen. Om dat mogelijk te maken, stelde de gemeente een voorkeursrecht in. Dat betekent dat de gemeente als eerste het recht heeft om het pand te kopen wanneer het te koop wordt aangeboden.

Maar het bestuur van De Speeldoos, dat eigenaar is van het gebouw, is het daar niet mee eens. Volgens de directeur is het voorkeursrecht onterecht en wordt het gebruikt om het theater onder druk te zetten. De Speeldoos stapte daarom naar de rechter: “De gesprekken verliepen stroef en gaandeweg bleek dat we eigenlijk niets meer te zeggen hadden over ons eigen gebouw”, zegt directeur Jelmer Lesterhuis.

De Speeldoos wil het theater liever niet aan de gemeente verkopen en stelde daarom een alternatief voor: plan Venvulas. In dit plan zou het huidige terrein worden geruild met dat van een nabijgelegen projectontwikkelaar. Die zou vervolgens meebetalen aan de bouw van een nieuw cultureel centrum op zijn locatie, naast het huidige gemeentekantoor.

Een belangrijk voordeel van dit voorstel is dat het theater tijdens de nieuwbouw op de huidige locatie kan blijven draaien, waardoor dure tijdelijke huisvesting niet nodig is. “We kwamen met een realistisch alternatief,” zegt Lesterhuis. “Maar daar is nooit serieus naar gekeken.”

Volgens de gemeente is dat plan financieel niet haalbaar en is het voorkeursrecht daarom van belang. “We willen als gemeente de regie hebben op het gebied van cultuur.”

Zo kan de gemeente de samenwerking tussen verschillende culturele instellingen, verenigingen en andere partijen stimuleren.

Hoewel de partijen het dus niet eens zijn, lijkt het theater toch te worden verkocht aan de gemeente Vught. Eerder hebben de partijen een voorlopig akkoord gesloten over de verkoop. “Vanwege de situatie is de gemeente is gestopt met het geven van subsidie. We moesten iets doen, anders gaan we failliet. Maar het voelt daarom voor ons als een dwangovereenkomst”, zegt de directeur dinsdagochtend in de Bossche rechtbank.

Hoewel de Speeldoos akkoord is gegaan met het voorlopige akkoord, moet de uiteindelijke koopovereenkomst nog worden getekend. Lesterhuis: “Er moeten eerst nog belangrijke elementen worden uitgewerkt zoals subsidie voor de exploitatie, overdracht van de inventaris en inzet van het huidige personeel.”

De koopovereenkomst moet vóór 1 september rond zijn. Donderdag wordt eerst het voorlopige akkoord besproken in de gemeenteraad.

De rechtbank doet voorlopig geen uitspraak. De partijen krijgen tot 1 september om er samen uit te komen. Lukt dat niet, dan volgt er alsnog een rechterlijke uitspraak.