Dode jongen (12) onder instortende kerk veroorzaakte landelijke onrust
Direct na het naar beneden lazeren van de hele voorportaal van pakweg 33 meter lang en vijf meter hoog en de sacramentskapel van de Lucaskerk begint TNO een onderzoek. Het onderzoeksbureau uit Delft komt maanden later met schokkende bevindingen. Delen van de kerk zijn met slechte materialen gebouwd en belangrijke constructieberekeningen deugen niet of zijn helemaal niet gemaakt. De bouwers hebben er een zooitje van gemaakt, met dodelijk gevolg voor de 12-jarige Hans.
De ramp krijgt direct een staartje voor drie andere kerken die met hetzelfde materiaal en op dezelfde manier zijn opgetrokken. De Sint AndriesKerk in Nuenen, de Heilige Vincentius a Paulo in Eindhoven en de Heilige Lorentius in Rosmalen moeten dicht omdat muren grote scheuren vertonen en stenen letterlijk aan het verpulveren zijn. En korte tijd later sluit om dezelfde reden ook de Sint Pauluskerk in Dongen, nog geen jaar nadat die was neergezet.
Grote onrust
Het draait om de betonstenen die de bouwers hebben gebruikt op plekken die een gebouw ondersteunen, de zogeheten draagconstructies. De stenen zouden 100 kilo per stuk moeten kunnen hebben, maar blijken maar een kwart van dat gewicht te kunnen dragen. De Leeuwarder Courant waarschuwt dat waarschijnlijk ook flats, kantoren en fabrieken met dit materiaal zijn gebouwd. Er ontstaat grote onrust in het hele land. Want hoe groot is precies het probleem, in hoeveel gebouwen zijn de stenen gebruikt en dreigen die net als de Lucaskerk als een kaartenhuis in te storten?
De directeuren van de vijf grootste gemeenten steken de koppen bij elkaar en waarschuwen de bouwinspecteurs bij de bisdommen. De onderste steen moet boven komen en snel. De directeur van het bouwbedrijf, meneer Van Oekel, van het bisdom van Den Bosch maakt zich grote zorgen. "We hebben de steen in de vijver gegooid, er zal nogal wat deining komen."
Tegelijkertijd hekelt deze meneer Van Oekel zogenaamde experts die zeggen het altijd al te hebben geweten. Hij steekt zijn ergernis niet onder stoelen of banken. "Nu weet iedereen opeens dat voorzichtigheid bij de toepassing van de betonstenen geboden is. Er wordt nu volop achteraf gepraat. Iedereen heeft 't bij voorbaat geweten, dat het goed uitkijken was..."
20.000 gebouwen
Trouw meldt dat zeker 20.000 gebouwen moeten worden gecontroleerd en er een stormloop is op architectenbureaus die nieuwe berekeningen moeten uitvoeren. Om na te gaan of de betonstenen wel goed genoeg zijn om ervoor te zorgen dat een pand overeind blijft. De bisdommen nemen geen enkel risico en besluiten alle ruim vierhonderd kerken (!) die na 1960 zijn opgetrokken te controleren.
Er volgen nieuwe testen op de betonstenen die in andere gebouwen in Nederland zijn gebruikt, maar die vallen wonderwel positief uit. De stenen doorstaan de proeven en blijken wel berekend op het dragen van honderd kilo per exemplaar. Kort daarna komt TNO met het verlossende woord, schrijft het Algemeen Handelsblad. "Bij TNO verzekerde men ons dat het onderzoek zich tot slechts vier kerken zal beperken en dat verontrustende berichten over grote aantallen ondeugdelijke gebouwen, voor zover kan worden nagegaan, onjuist zijn."
Zeepbel
En poef! De zeepbel rond levensgevaarlijke stenen in minstens 20.000 gebouwen spat uit elkaar en er valt daarna geen letter meer over terug te vinden in de krantenkolommen.
Later dat jaar wordt besloten de eerder uit voorzorg gesloten Brabantse kerken zodanig te verbouwen dat ze weer veilig zijn. Voor de Sint Lucaskerk is geen hoop, die wordt gesloopt en op dezelfde plek verrijst een nieuw Godsgebouw. En dat doorstaat al ruim vijftig jaar de tand des tijds.
Vervlogen Verleden
Vervlogen Verleden is een wekelijkse rubriek over leuke, opmerkelijke of grappige weetjes uit het rijke Brabantse verleden. Heb je een tip, mail dan naar: [email protected].