De Gezondheidsraad concludeert dat de boerderijen waarschijnlijk ook de oorzaak zijn van de longklachten in een langverwacht rapport. De Gezondheidsraad komt nog niet met suggesties voor maatregelen om de gezondheid van omwonenden te beschermen. Die staan in een volgend deel van het onderzoek, dat eind dit jaar verschijnt.

Dat betekent niet 'dat overheden maar moeten afwachten tot een oorzakelijk verband honderd procent zeker is', benadrukt de Gezondheidsraad bij de NOS. "Overheden moeten nu maatregelen nemen om risico's voor de gezondheid van omwonenden te beperken", aldus de voorzitter van de raad, Karien Stronks.

Het demissionair kabinet heeft alsnog aangekondigd de resultaten van het tweede deel van het onderzoek af te wachten.

Meerdere studies
De onderzoekers hebben in het eerste deel alvast meerdere studies naast elkaar gelegd. Die wijzen op een verband. Zo waren er in Brabant en Noord-Limburg, waar veel veehouderijen zijn, tussen 2014 en 2016 tot 60 procent meer gevallen van longontsteking dan in gebieden met weinig veehouderijen.

Uit andere onderzoeken bleek dat de longen van omwonenden van geitenhouderijen minder goed werken. Na een besmetting met het coronavirus hadden omwonenden ook ernstigere klachten dan anderen.

Jaren geleden ook al onderzoek
In 2018 had de Gezondheidsraad ook al onderzoek gedaan naar longontstekingen rond geitenhouderijen. Toen waren er wel aanwijzingen voor een verband, maar het beeld is nu duidelijker. De onderzoekers denken niet dat er één enkele bron is waardoor mensen ziek worden, maar dat het gaat om 'een samenspel van factoren'.

Volgens het rapport verspreiden het 'stalsysteem en het stalmanagement van geitenhouderijen' mogelijk fijnstof en algemeen voorkomende ziekteverwekkers in de omgeving. Dat proces zou zorgen voor longontstekingen bij mensen in de buurt van de houderijen.

Situatie in Brabant
Juist in Oost-Brabant is de intensieve veehouderij sterk aanwezig. En dat gebied werd ook hard getroffen door zowel corona als Q-koorts. Het kabinet neemt nog geen maatregelen en vroeg de Gezondheidsraad om advies. Dit advies is nu naar buiten gekomen.

Brabantse gemeenten hebben daarnaast plannen om zeker 4328 nieuwe huizen te bouwen vlak bij geitenhouderijen, zo heeft de provincie onlangs becijferd. En dat terwijl uit onderzoek blijkt dat mensen die in de buurt van een geitenhouderij wonen een slechtere gezondheid hebben.

Sinds 2017 mogen er in Brabant geen nieuwe geitenhouderijen bij komen. Maar bestaande bedrijven mogen hun aantal dieren nog wél uitbreiden. Andere uitbreidingen liggen sinds die tijd stil. Dit heet een moratorium.