STUIFMAIL

Waarom vliegt dit insect met een stukje blad de bloembak in? Frans weet het

Vandaag om 08:30 • Aangepast vandaag om 13:38
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur. Iedereen kan vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt Frans onder meer aandacht aan een behangersbij met blad en zevenstippige lieveheersbeestjes. Deel een van deze Stuifmail is zaterdagochtend gepubliceerd.

Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Bij vloog met stukje blad een bloembak in, wat was daar aan de hand?

Een behangersbij spec. (foto: Francine van den Broek).
Een behangersbij spec. (foto: Francine van den Broek).

Francine van den Broek zag een bij met een stukje blad een bloembak in vliegen. Ze vraagt zich af wat die bij daar deed. Dit soort bijen met stukjes blad in de monddelen en tussen de pootjes noemen we behangersbijen. Zij danken hun naam aan het feit dat ze stukjes blad knippen uit de bladeren van bomen, struiken en planten en daarna hun nesten daarmee bekleden. Het knippen van zo'n stukje blad doen ze met hun kaken. Dan zien de bladeren van sommige struiken er daarna net zo uit als een gruyèrekaas. Eenmaal zo’n stukje blad uitgeknipt, nemen ze dat bladstukje tussen de kaken en poten geklemd mee naar hun nest. Deze nesten zijn zelfgemaakte of bestaande holtes. Bijvoorbeeld in dood hout, holle stengels of zelfs bijenhotels. Al die nesten bestaan weer uit meerdere achter elkaar gelegen cellen. Aangekomen bij hun nest gaan de behangersbijen de nestcellen 'behangen' met stukjes blad. In iedere cel ligt naast een gelegd een eitje ook voedselvoorraad, bestaande uit stuifmeel en nectar. Is dat allemaal gereed, dan wordt zo’n cel afgesloten met stukjes blad. Helaas kon ik op de foto van Francine niet goed zien om welke behangersbij het gaat. Daarom staat er in het onderschrift behangersbij spec.

De grote bladsnijder (foto: Tom Heijnen).
De grote bladsnijder (foto: Tom Heijnen).

Een mooie algemene soort is de grote bladsnijder, zie de foto hierboven.

Een blinde bij met stuifmeel (foto: Frans Kremer).
Een blinde bij met stuifmeel (foto: Frans Kremer).

Waarom hebben de honingbijen in mijn tuin witte koppen?
Frans Kremer zag in zijn tuin een bij met een witte kop. Hij vraagt zich af waarom die zo’n witte kop heeft. Volgens mij omdat dit insect flink in of aan het stuifmeel gezeten heeft. Ik schrijf speciaal insect, omdat ik denk dat het geen honingbij is, maar een blinde bij met veel stuifmeel op de kop.

Een honingbij (foto: Saxifraga/Ab H. Baas).
Een honingbij (foto: Saxifraga/Ab H. Baas).

Blinde bijen lijken op honingbijen. Maar als je goed kijkt, zie je dat het insect twee vleugels heeft. Dan kan het geen honingbij zijn, want die hebben vier vleugels, zie de foto hierboven.

Het insect in de bloem is dus een zweefvlieg met de mooie naam blinde bij. Deze zweefvlieg doet aan mimicry. Door op een honingbij te lijken, hoopt de blinde bij dat eventuele rovers haar daardoor met rust laten. Volwassen zweefvliegen leven van nectar, dus ook deze blinde bij. Overigens leven deze blinde bijen tot ongeveer november.

Een blinde bij (foto: Saxifraga/Ab H. Baas).
Een blinde bij (foto: Saxifraga/Ab H. Baas).

De naam blinde bij is erg verwarrend. In het verleden dachten mensen echt dat dit insect niet kan zien en dat 'ie wel heel veel op een honingbij leek. Maar ten eerste kan de blinde bij niet kan steken, de honingbij wel. Daarnaast heeft de honingbij vier vleugels en de blinde bij maar twee, dus dat klopt ook niet. En blind zijn blinde bijen ook niet. Vermoedelijk hebben de rijen haren op de ogen geleid tot het idee dat dit insect blind was. Dat klopt dus ook niet, de blinde bij kan gewoon zien.

De paring van twee zevenstippige lieveheersbeestjes (foto: Jan Baartmans).
De paring van twee zevenstippige lieveheersbeestjes (foto: Jan Baartmans).

Intiem tafereel van lieveheersbeestjes
Jan Baartmans zag twee lieveheersbeestjes achter elkaar zitten. Hij dacht een paring te zien. Beide zijn echte inlandse lieveheersbeestjes, de naam is zevenstippig lieveheersbeestje. Heel herkenbaar zijn de helderrode dekschilden en de altijd aanwezige zeven zwarte stippen. Bij de biologische bestrijding van luizen werden deze zevenstippige lieveheersbeestjes altijd ingezet, tot de Aziatische lieveheersbeestjes hun intreden deden. Deze exoten konden zich veel sneller uitbreiden, omdat ze geen natuurlijke vijanden kennen. Daarnaast zijn ze ook agressiever dan de inlandse lieveheersbeestjes. Het zevenstippig lieveheersbeestje is zeker niet kieskeurig als het gaat om leefgebied. Daarnaast vinden ze de hoeveelheid bladluizen belangrijk. Toch is de kever niet kieskeurig als het gaat om luizen en komt deze overal voor waar bladluizen en luizen te vinden zijn. Omdat voornamelijk bladluizen gegeten worden die op kruidachtige tot struikachtige planten leven, is ook de kever vaak in lagere begroeiing te vinden. Soms, bij minder bladluizen in de lagere begroeiing, gaan de zevenstippige lieveheersbeestjes ook wel de hoogte in en tref je ze aan op bomen.

Een reegeit met jong (foto: Rinus Mesman).
Een reegeit met jong (foto: Rinus Mesman).

Rubriek mooie foto’s
In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Rinus Mesman. Hij zag aan de rand van Eindhoven een reegeit met een prachtig dartelend klein beestje. De foto is niet heel scherp, maar het zien van een reegeit met jong en dat kunnen vastleggen is heel bijzonder!

Een nachtzwaluw (foto: Natuurmonumenten).
Een nachtzwaluw (foto: Natuurmonumenten).

Natuurtip
Zaterdag 12 juli kun je van halftien tot halftwaalf 's avonds deelnamen aan een excursie met betrekking tot de nachtzwaluw van de Loonse en Drunense Duinen.

De nachtzwaluw is een zeldzame vogel die pas actief wordt als het gaat schemeren. Hij heeft een zeer kenmerkende roep en werd vroeger ook wel geitenmelker genoemd. Hoe klinkt die roep en waarom heeft deze vogel zo’n bijzondere bijnaam? Door deelname aan deze exclusieve excursie krijg jij de kans de nachtzwaluw te zien en al zijn geheimen te ontdekken.

Meer informatie:
• Aanmelden is verplicht en kan via deze link.

• Vertrekpunt is de parkeerplaats Bosch en Duin aan de Schoorstraat 50 in Udenhout.

• Leden van Natuurmonumenten betalen 8,75 euro, niet-leden 12,50 euro.

• Deze excursie is gericht op volwassenen, oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene welkom.

• Trek stevige wandelschoenen aan.

• Draag kleren die passen bij het weer.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken.

• Honden mogen niet mee.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!