Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Meisje (10) ziet onbekende vlinder, wat is de naam?

Jolanda, Pierre en Ziva van Breugel zaten op een terrasje in Sint Oedenrode en zagen daar een prachtige vlinder op de grond. Ze willen graag weten wat de naam is. Hun 10-jarige dochter had al veel van haar meester Wim geleerd over vlinders, maar daar zat deze vlinder niet bij.

Dat kan ik me helemaal voorstellen, want dit is ook geen alledaagse vlinder. De naam is phegeavlinder, die thuishoort bij de nachtvlinders. Dit zijn donkere nachtvlinders met op het zwarte achterlijf een gele band en op de vleugels witte vlekken.

Phegaevlinders behoren tot de familie van de beervlinders. Bekende beervlinders zijn de grote beer, de Spaanse vlag en de sint-jacobsvlinder. Deze phegeavlinder wordt ook wel melkdrupje genoemd. Het is een dagactieve nachtvlinder, vandaar dat je de vlinder ook overdag op een terras kunt tegenkomen.

Met een spanwijdte van maximaal veertig millimeter is dit een redelijk grote nachtvlinder. Deze nachtvlinders vind je vooral in de noordelijke helft van Limburg en het aangrenzende deel van Noord-Brabant. Je komt ze ook tegen in de buurt van Bergen op Zoom en op grote afstanden vind je soms zwervers. De rups van deze vlinder kun je vinden op allerlei weegbreesoorten zoals zuringsoorten. Daarnaast houden ze ook van paardenbloemen en andere lage planten.

Prachtige vlinder bij een huis in Someren, welke?

Marloes zag een prachtige vlinder in hun huis in Someren. Ze vroeg mij er iets meer over te vertellen. Het is volgens mij een nachtvlinder met de naam zwart weeskind. Het zwart weeskind heeft zich pas sinds deze eeuw verspreid in ons land. In de vorige eeuw was deze vlinder eigenlijk alleen te vinden in Limburg. Het is een van de grootste nachtvlinders van de uilenfamilie, zie de foto hieronder met open vleugels.

Die familie heeft vermoedelijk de naam te danken aan het feit dat dit forse vlinders zijn met bruine bovenvleugels. Een beetje zoals uilen eruit zien. De meest bekende van de uilenfamilie is de huismoeder, zie onderstaande foto.

De naam weeskind verwijst vermoedelijk naar de weeskindermeisjes in Amsterdam, die de kleuren van Amsterdam in hun kleren moesten hebben. Kunstschilder Max Liebermann schilderde van 1874 tot 1914 deze meisjes uit het Amsterdamse burgerweeshuis. Je ziet deze kleuren op de achtervleugels van de huismoeder.

Gevonden in een wasbak, wat is het?

Lieke Kerremans stuurde mij een foto van een diertje dat in de wasbak lag. Ze vraagt zich af wat het voor een diertje is, met zo’n lange staart. Volgens mij is dit de rattenstaartlarve van de blinde bij. Aan het diertje op de foto zie je inderdaad een soort staart, maar feitelijk is dit een ademhalingsbuis. De larven van blinde bijen voeden zich met rottend organisch materiaal. Je kan hen dan ook vinden in dat soort milieus., bijvoorbeeld in regentonnen. Rattenstaartlarven zijn de larven van blinde bijen, maar dit zijn geen bijen maar zweefvliegen.

Je kunt meer lezen over de blinde bij in de Stuifmail van 12 februari 2023.

Een bijzondere kever gezien in Frankrijk

Lizette van der Paal kwam een bijzondere kever tegen in Frankrijk. Zij wil graag weten welke kever het is en of deze ook voorkomt in Nederland. De naam van de kever kon ik ook niet direct oplepelen, omdat ik deze kever ook nog niet eerder gezien had. Wel kon ik meteen zien tot welke familie deze kever behoort: dat is de familie van boktorren. Na wat speurwerk ben ik er achter, de naam is zwarte boktor (morimus asper) en de Franse naam is morime rude. Deze boktor komt voor in grote delen van Zuid- en Midden-Europa. Daar zijn ze wijdverspreid in oerbossen of goed gestructureerde bossen. Helaas worden ze momenteel erg bedreigd door bosbouw, het verwijderen van takken en boomstammen. De larven leven in vooral dood hout, rottend hardhout en boomstronken van zomer- en wintereik en iepen. Maar soms komen ze ook voor in ander loofhout. In Nederland komt de zwarte boktor heel sporadisch voor.

Gezien in het Turkse Kumkoy
Peter Timmerman stuurde mij vier foto’s van dieren die hij gefotografeerd heeft op vakantie in Kumkoy, Turkije. Bij deze de vier namen en een heel korte beschrijving.

De palmtortel, die hierboven op de foto staat, is een veel voorkomende vogel in Turkije, De palmtortel heeft een bruine rug en een roze kop, borst en buik. De vleugels zijn blauwgrijs. De staart is donker. De zang doet ook wel denken aan een lach: "hoe hoe hoe." Deze soort wordt inclusief staart 25 centimeter groot, iets kleiner dan de Turkse tortel.

De muurhagedis hierboven komt ook voor in ons land. In principe alleen in Maastricht, op sommige plekken. Dit is een slanke hagedis met een relatief lange staart, die maximaal negentien centimeter lang kan worden. De muurhagedis heeft een smalle, platte kop en krachtige poten met lange tenen. De muurhagedis heeft zijn naam vooral te danken aan het fiet dat dit dier een voorkeur heeft voor muren, maar ook steenhopen, om daar te leven.

Ook een julikever komt in ons land voor. Deze heeft de naam te danken aan het feit dat deze dieren, zeker voorheen, vooral in juli het daglicht zagen. Dan heb ik het vooral over de volwassen kevers. Ze behoren tot de familie van de bladsprietkevers, net zoals bijvoorbeeld de meikever. De engerlinglarve eet vooral wortels van grassen. Na drie tot vier jaar komt de volwassen kever (imago) naar boven. Het is dan een kever van bijna vier centimeter groot.

De bonte kraai hierboven kwam voorheen tijdens de winter wat meer voor dan tegenwoordig, en dan vooral in de noordelijke provincies. Tegenwoordig beduidend minder, vermoedelijk omdat de temperaturen in Scandinavië zachter zijn geworden en er dus genoeg voedsel is. Bonte kraaien zijn tweekleurig, namelijk zwart en vuilgrijs. Ze zijn nauw verwant aan de zwarte kraai. Ze worden ook net zo groot als zwarte kraaien, namelijk maximaal 51 centimeter.

Phegeavlinder - Hans Melters

Bij de phegeavlinder zijn zowel de voor- als achtervleugel inktkleurig blauwzwart, met enkele halfdoorschijnende witte vlekken. Op het achterlijf bevinden zich één of twee gele banden en de antennes hebben witte uiteinden. De naam phegea is afgeleid van Phegea de dochter van Phegeus. Phegeus was een god die het oude Thebe, een belangrijke stad in Egypte, verdedigde.