Al langere tijd nemen de zorgen over het effect van landbouwgif op de natuur, waterkwaliteit en gezondheid van mensen toe. Zo kan de schade aan kwetsbare natuur niet vanzelfsprekend worden uitgesloten en is op twee drinkwaterlocaties al extra zuivering nodig. "Op meerdere locaties zijn gewasbeschermingsmiddelen in te hoge hoeveelheden in het water aangetroffen", staat er in het Actieplan.

Ondertussen verwacht de provincie dat boeren door klimaatverandering juist meer en vaker naar landbouwgif zullen grijpen. Door veranderde weersomstandigheden kunnen er namelijk nieuwe ziektes en plagen in Nederland komen. Ook kunnen bestrijdingsmiddelen door droogte of hevige regenval minder effectief zijn, waardoor er meer van nodig is.

Beeld krijgen en verbieden
Op dit moment is er op provinciaal niveau nog geen helder beeld van het gebruik van bestrijdingsmiddelen en de mogelijke negatieve gevolgen daarvan. Dat wil de provincie veranderen door deze zaken, deels letterlijk, in kaart te brengen.

Bij gebieden waaruit drinkwater gewonnen wordt, kwetsbare natuur en ook in de buurt van woonwijken, speeltuinen en zorgvoorzieningen onderzoekt de provincie of daar harde maatregelen kunnen worden genomen. Zo wordt gedacht aan een verbod op bepaalde bestrijdingsmiddelen, verplichte biologische landbouw en meer spuitvrije zones langs oppervlaktewater. Momenteel is maar drie procent van de landbouwgrond in Brabant in biologisch gebruik.

Eerder maakte de provincie bekend dat ze vanaf 2027 alleen nog grond wil verhuren aan duurzame boeren. Dat betekent dat er op die provinciale pachtgrond helemaal geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt meer mag worden.

Andere teelt
Het gebruik van pesticiden in de teelt van gewassen buiten de kwetsbare gebieden moet ook minder. Dit wil het college onder meer bereiken door mensen aan te sporen om andere gewassen te telen, met name soorten die beter bestand zijn tegen schimmels en ziektes. Daarbij zijn dan minder schadelijke bestrijdingsmiddelen nodig.

Ook vestigt Gedeputeerde Staten hoop op robots, kunstmatige intelligentie en sensoren waarmee bestrijdingsmiddelen heel precies kunnen worden ingezet. Zo kan een boer straks met een robot of drone één ziek plantje of onkruid bespuiten, in plaats van de hele akker.

Een verbod op de teelt van specifieke gewassen waarbij schadelijke stoffen worden gebruikt, zoals lelies, is volgens de provincie juridisch vrijwel onmogelijk. De provincie is wel bevoegd om dit te doen, maar mag deze maatregelen alleen gebruiken als de negatieve gevolgen daadwerkelijk door de teelt van een gewas komen en dus niet van een bestrijdingsmiddel. Telers kunnen namelijk, in theorie, in de toekomst zonder de schadelijke stoffen verder.

Provinciale Staten moeten de plannen van het college bespreken en goedkeuren. Het is niet zo dat nieuwe regels daarna onmiddellijk ingaan. Volgens het college zal de invoering enkele jaren kosten.