PSV-voetballer stierf als SS’er, anderen in Auschwitz of aan het front
Kaper deed viereneenhalf jaar onderzoek naar het oorlogsverleden van de club en dook in verschillende archieven. Hij ontdekte dat drie van de gesneuvelde PSV'ers ooit in het eerste elftal speelden. Ook een trainer kwam tijdens de oorlog om het leven. De lijst met omgekomen leden kan nog langer worden, omdat nabestaanden zich nog steeds melden.
"Een nieuwe plaquette zou ik heel mooi en belangrijk vinden."
PSV had bij het stadion ooit een gedenkteken, maar dat verdween vijftig jaar geleden en kwam nooit meer terug. Er stonden geen namen op. De tekst was: “1940-1945. Aan alle clubmakkers die ons door de oorlog ontvielen – PSV.”
Die plaquette werd in 1953 onthuld op de toenmalige hoofdtribune, maar die werd in de jaren zeventig volledig verbouwd. "De oude tribune is gewoon gesloopt en de plaquette ook. Dat is misschien ook wel een beetje die tijd. Op dat moment was er veel minder aandacht voor dat soort zaken.”
Een woordvoerder van PSV laat weten dat de club bezig is met initiatieven om te herdenken en te gedenken. “Het heeft onze aandacht. Er gaat op een prominente manier aandacht besteed worden, en dat zal breder en algemener zijn dan alleen de oorlog. Het gaat om mensen die iets met PSV hebben en die ons ontvallen zijn."
Of er ooit een plaquette komt voor de omgekomen PSV-leden tijdens de Tweede Wereldoorlog, durft hij niet te zeggen. "Ik sluit niets uit, maar dit zal in algemene zin zijn. Ik durf niet in de toekomst te kijken of het geconcretiseerd wordt voor in dit geval oorlogsslachtoffers of anderszins.”
Kaper zou het mooi vinden als PSV een nieuw gedenkteken zou plaatsen, dit keer wel met de namen van de omgekomen PSV-leden. "Een nieuwe plaquette zou ik heel mooi en belangrijk vinden. Dat de namen van die omgekomen leden daar echt op worden genoemd. Vooral om de verhalen die erachter zitten, hoe ze om het leven zijn gekomen. Daar kunnen huidige generaties ook weer van leren. Mocht er ooit nog een nieuwe naam boven water komen, kan deze ongetwijfeld worden bijgeschreven.”
Het gedenkteken moet weer bij het stadion komen, vindt hij. "Ik hoop op een plek waar in ieder geval veel mensen langskomen. Dus het moet niet iets interns worden, maar zeker ergens op het stadionterrein.”
"Een voetballer was lid van de SS."
"Als ik puur kijk naar de omgekomen leden, ben ik op zeventien uitgekomen. Mocht PSV de namen willen zetten op een eventueel gedenkteken, dan komen ze er niet alle zeventien op te staan", zegt Kaper. "Want een van hen was lid van de SS en is in die hoedanigheid ook om het leven gekomen. Zo'n man zet je natuurlijk niet op op je plaquette. Dus mocht er ooit een nieuwe komen, dan zullen daar wat mij betreft zestien namen op staan.”
Het gaat om een Oostenrijkse voetballer, Josef Mikesz. “Hij ging terug naar Oostenrijk en kwam - al dan niet gedwongen - in het leger terecht. "Hij kwam bij een heel fanatieke elite-eenheid van de SS. Soms kun je niet spreken van goed of fout, maar je kunt wel concluderen dat deze behoorlijk fout was in de oorlog.”
“Hij heeft in een elftal samengespeeld met andere PSV'ers die de oorlog niet hebben overleefd. Een van hen is bijvoorbeeld Jo Brusselers. Die is gesneuveld in de meidagen van 1940 bij de slag om de Grebbeberg. Mikesz heeft ook in een elftal gevoetbald met Jan Niks, een speler die als dwangarbeider naar Duitsland is gestuurd. Die kwam ziek terug en is daardoor overleden. Dat zijn natuurlijk wel heel bizarre dingen. Dat je met elkaar voetbalt en teamgenoten bent van elkaar en dat je een paar jaar later bij wijze van spreken loodrecht tegenover elkaar staat.”
Het boek 'PSV tijdens de Tweede Wereldoorlog' wordt zondag aan algemeen directeur van PSV Marcel Brands overhandigd.
De omgekomen PSV-leden:
Jo Brusselers, Wilhelmus Tobben, Arnoldus Wouters, Antonius van Erp, Theo De Hondt, Jan Niks, Alphonsus van der Hagen, Jacob Hamming, Johannes van Heck, Albert van Helvoirt, Frans Spijker, Salomon Hertzberger, Ignacz Klein, Mör Klein, Alexander Ryskind, Emanuel Wijzenbeek, Josef Mikesz.