STUIFMAIL

Dit insect gaat ervandoor met een spin maar niet voor zichzelf, weet Frans

Gisteren om 08:30 • Aangepast vandaag om 13:14
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur. Iedereen kan vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt Frans onder meer aandacht aan een klein gek beestje met grote voelsprieten, oranje rupsen en een spinnendoder. Deel een van deze Stuifmail is zaterdagochtend gepubliceerd.

Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Gek klein beestje met grote voelsprieten op een roos

De nimf van de smalle randwants (foto: Sander ten Have).
De nimf van de smalle randwants (foto: Sander ten Have).

Sander ten Have zag een klein gek beestje met grote voelsprieten op een roos. Hij vraagt zich af wat het is. Volgens mij hebben we hier te maken met de nimf van de smalle randwants. Wantsen hebben een onvolledige gedaantewisseling. Nadat deze diertjes uit hun ei gekropen zijn, zie je een diertje dat al heel veel lijkt op een volwassen wants. Dan breekt het laatste stadium aan van die onvolledige gedaantewisseling. Dan noemen we zo’n nog net niet volwassen diertje een nimf. Nimfen van de smalle randwants zijn een stuk kleiner dan de volwassen wants. Ze hebben een groen achterlijf. Dit is op de foto van Sander goed te zien.

Een smalle randwants (foto: Fitis Sytske van Dijksen).
Een smalle randwants (foto: Fitis Sytske van Dijksen).

Deze nimfen zijn vaak te vinden in dichte vegetatie, dichtbij de grond, maar ook op de onderkant van bladeren. En als ze moeten verkassen ook bovenop de bladeren, zoals op de foto hierboven. Volwassen smalle randwantsen, maar ook de nimfen, kom je vooral tegen op bessendragende struiken, zeker in de volle zon. Je ziet ze dus bijvoorbeeld op sporkehout, diverse rozensoorten, maar ook op de lijsterbes en de meidoorn. Op het menu van deze smalle randwantsen staat het sap van rijpe vruchten.

Wat zijn dat voor rupsen op die gele bloempjes en wat doen ze daar?

Rupsen van de Sint-Jacobsvlinder (foto: Bram Heesterbeek).
Rupsen van de Sint-Jacobsvlinder (foto: Bram Heesterbeek).

Bram Heesterbeek schreef me dat hij op onkruid (Bram toch, onkruid bestaat niet!) gele bloempjes zag en verder, tot zijn verbazing, veel rupsen. Zijn belangrijkste vraag is: welke rupsen zijn het en wat doen ze daar? Op de foto van Bram zie je op mooie planten prachtige oranje rupsen met zwarte banden. Deze rupsen worden zebrarupsen genoemd. Ze leven (eten) vooral op Jacobskruiskruid, maar heel soms ook op enkele andere kruiskruidsoorten. Als ze eenmaal op een plant zitten, vreten de zebrarupsen heel deze plant kaal en zie je enkel de stengel nog staan. Na een bepaalde periode kruipt de rups de grond in.

De Sint-Jacobsvlinder (foto: Tonny van der Moosdijk).
De Sint-Jacobsvlinder (foto: Tonny van der Moosdijk).

Na het verpoppen komt uit de pop een prachtige nachtvlinder: de Sint-Jacobsvlinder. Deze nachtvlinders zijn dagactieve nachtvlinders en behoren tot de familie van de spinneruilen, maar dan bij de onderfamilie van de beervlinders. Sint-Jakobsvlinders kom je vooral tegen op zandgronden, dus zeker in Brabant.

Wat is dat voor een zwart insect dat een spin mee naar boven sleept?

Een spinnendoder met muurzesoog (foto: Bertina de Smet).
Een spinnendoder met muurzesoog (foto: Bertina de Smet).

Bertina de Smet zag een zwart beestje een spin naar boven slepen. Uiteindelijk verdween het duo onder het raamkozijn. Wat was er aan de hand, vroeg zij zich af? Wat ze gezien heeft is dat een spinnendoder, vermoedelijk een metselspinnendoder, een spin - een muurzesoog - meenam als prooidier. Metselspinnendoders zijn solitaire wespen, die spinnen aanvallen en die verlammen met hun angel. De muurzesoogspin die hier is vastgelegd is dus niet dood, maar verlamd en kan niet meer vluchten. Spinnendoderswespen vangen spinnen niet voor zichzelf om op te eten. De spinnen dienen als prooi voor hun larven. Soms worden de spinnenpoten afgebeten om het verplaatsen makkelijker te maken. In het nest legt de wesp een eitje bij de verlamde spin. De wespenlarve die uit zo’n eitje komt, eet dan de nog levende spin op. De meeste spinnendoders zijn zwart, soms met rode delen en een enkele keer met witte vlekken. Er zijn ongeveer 65 soorten in Nederland.

Rubriek mooie foto’s

Koningin van de nacht (foto: Rinus Mesman).
Koningin van de nacht (foto: Rinus Mesman).

In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Rinus Mesman. Hij legde de prachtige bijzondere bloem met de naam koningin van de nacht - epiphyllum oxypetalum - vast. Dit is een bladcactus. Deze kwam van oorsprong voor in Midden-Amerika en Noord- en Zuid-Amerika.

Koningin van de nacht voor de bloei (foto: Rinus Mesman).
Koningin van de nacht voor de bloei (foto: Rinus Mesman).

De bloem van deze bladcactus kwam in de avond van 29 juni 2025 tot ontplooiing. "Dat is elk jaar weer een verrassing", laat Rinus weten.

Natuurtip

Zondag 10 augustus vindt er in de Dintelse Gorzen van tien uur 's ochtends tot halfeen 's middags een gezinswandeling plaats. Deze gezinswandeling is een perfecte manier om het buitenleven te ervaren, de natuur te verkennen en meer te leren over het bijzondere landschap van de Dintelse Gorzen, dat in het voorjaar en de zomer tot leven komt.

Dintelse gorzen
Stap in de natuur en ontdek samen met je gezin de Dintelse Gorzen, een prachtig natuurgebied dat bekendstaat om zijn rijke flora en fauna. Onze gids neemt jullie mee langs de mooiste plekken van dit unieke natuurgebied. Onderweg komen we langs moerasgebieden, graslanden en voormalige schorren, waar je volop kunt genieten van de rust en de natuur. Terwijl de kinderen op zoek gaan naar dierensporen en planten, leren we over de speciale plantensoorten die hier groeien, de vogels die hun thuis vinden in dit gebied en de dynamiek van water en wind die de Dintelse Gorzen elke dag verandert.

Wat kun je verwachten?
• Dieren spotten: tijdens de wandeling gaan we op zoek naar vogels, insecten en andere dieren die zich in het gebied bevinden.

• Planten ontdekken: leer alles over de bijzondere planten die in dit natuurgebied groeien, van rietkragen tot zoutminnende planten.

• Gezinsvriendelijk: de wandeling is geschikt voor gezinnen met kinderen en biedt voldoende gelegenheid voor het maken van een gezamenlijke ontdekkingsreis.

• Rust: geniet van de rust en de schoonheid van dit rustige gebied, waar natuur en water samenkomen.

Meer informatie:
• Aanmelden, is verplicht en kan via deze link.

• Leden van Natuurmonumenten betalen zeven euro. Niet-leden tien euro.

• Kinderen tot en met 12 jaar van leden betalen 3,50, kinderen van niet-leden vijf euro.

• Parkeren kan op parkeerplaats Vlietdijk, zie deze link.

• Trek stevige waterdichte schoenen of (liefst) laarzen aan.

• Neem je verrekijker mee.

• Controleer jezelf op teken na een wandeling in de natuur.

• Het wandelen duurt ongeveer 2,5 uur.

• De activiteit gaat door bij minimaal vijf deelnemers.

• Kom je vanaf de parkeerplaats Beneden Sas, De Heen, houd dan rekening met tien minuten extra tijd voor de sluisbrug.

• Deelname is altijd op eigen risico.

• Honden zijn helaas niet toegestaan in het natuurgebied.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!