VERVLOGEN VERLEDEN

Deze tornado zaaide dood en verderf in Zeeland en omgeving

zaterdag om 10:00 • Aangepast gisteren om 12:51
nl
Het is een broeierige maandagmiddag, deze 10 augustus 1925. Brabant zucht onder de hittedeken die over de provincie ligt. Vanuit het niets steekt een tornado op die een dodelijk en verwoestend spoor van vernieling trekt van Uden tot het Twentse Denekamp. In Brabant worden vooral Zeeland en Langenboom hard getroffen. Twee jongens komen om en van vele tientallen huizen en gebouwen resten na het natuurgeweld slechts hoopjes verwrongen staal en puin.
Profielfoto van Henk van Ingen
Geschreven door

Het duurt even voordat de omvang van de stormramp duidelijk wordt. Maar op woensdag 12 augustus heeft het Dagblad van Noord-Brabant zijn hele voorpagina ervoor ingeruimd. Het verhaal begint met een beschrijving die in menig horrorfilm niet misstaat.

"Plots valt de duisternis in, op hier schier ongekende wijze. Een stormwind, een cycloon, een luchtgehuil. Het nadert niet - het vliegt, overrompelt, scheert neer alles wat 't op zijn weg ontmoet. Haast ongelooflijk en niet te beschrijven. In enige minuten alles dakloos, vreselijke vernielingen, gewonden, doden zelfs. Men denke zich dat eens in, de vredige stilte van den avond. Nederland heeft een nieuwe nationale ramp."

Het Dagblad van Noord-Brabant ruimt op 12 augustus de volledige voorpagina in voor de stormramp.
Het Dagblad van Noord-Brabant ruimt op 12 augustus de volledige voorpagina in voor de stormramp.

In Langenboom worden 23 boerderijen met de grond gelijk gemaakt, in en rond het dorp Zeeland gaat het om 67 huizen, meldt de krant. De ramp gebeurt in slechts vijf minuten, in volledige duisternis.

Het dak van de openbare school is grotendeels verdwenen (foto: Heemkundekring Felix Walter Langenboom).
Het dak van de openbare school is grotendeels verdwenen (foto: Heemkundekring Felix Walter Langenboom).

Commissaris van de Koningin in Brabant, baron Arthur van Voorst tot Voorst, ziet met eigen ogen een dag later in Zeeland en omgeving hoe groot de verwoesting is. Ook het Godshuis en klooster van Langenboom zijn niet gespaard gebleven. "De toren is van de kerk gerukt en ondersteboven neergesmakt in den tuin. 't Dak der kerk is vol gaten. Het gebouw is geheel uit zijn voegen gerukt. De brandschilderde vensters zijn tot gruizels geslagen."

Informatiepanelen over stormramp onthuld

Ter nagedachtenis van de stormramp van 1925 worden zondag 10 augustus, exact honderd jaar na de ramp, in totaal tien informatiepanelen onthuld. Vijf in Zeeland, zondagochtend om tien uur, en een uur later de overige vijf in Langenboom. Op de panelen staan foto's en informatie over de tornado. Onder meer de gemeente en Heemkundekring Felix Walter Langenboom hebben dit mogelijk gemaakt.

Een verslaggever van de krant tekent een ooggetuigenverslag op van pater Wennekendonk waarvan je nekharen recht overeind gaan staan. De priester blijkt samen met wat jongens in de kerk te zijn als die wordt getroffen door de cycloon.

De verwoeste kerk van Langenboom (foto: Heemkundekring Felix Walter Langenboom).
De verwoeste kerk van Langenboom (foto: Heemkundekring Felix Walter Langenboom).

"Opeens scheen alles in lichte laaie te staan, doch een donderslag volgde niet. Meteen kwam gierend de toren omlaag gestort, sloegen de koorbanken stuk, woei een groot stuk van het kloosterdak weg, wrong de stormwind een gordijn in een kamer enkele malen rond en wierp hij een dikke brij van zand en slijk tegen en door 't gebouw." Ze kunnen op dat moment niet anders dan doodsangsten hebben uitgestaan.

Bidprentje van een van de twee slachtoffers van de stormramp van 1925 (foto: Brabants Historisch Informatie Centrum).
Bidprentje van een van de twee slachtoffers van de stormramp van 1925 (foto: Brabants Historisch Informatie Centrum).

En ze zijn niet de enigen. Meerdere ooggetuigen vertellen huiveringwekkende verhalen over wat ze hebben meegemaakt. "Van een afstand zagen we de rechte, rode slurf over het huis van Tienuske van Uden gaan. Ja, we zagen hoe dat huis plat ging. De rietdekker was juist die dag klaargekomen met het nieuwe dak. 'Nou ben ik er mooi heel mijn leven voort vanaf', had Tienuske nog tevreden geconstateerd", aldus Dorus Lamers uit de Trent, een buurtschap bij Zeeland.

Koningin Wilhelmina neemt een kijkje bij de verwoeste dorpen (foto: Heemkundekring Felix Walter Langenboom).
Koningin Wilhelmina neemt een kijkje bij de verwoeste dorpen (foto: Heemkundekring Felix Walter Langenboom).

Op 18 augustus bezoekt koningin Wilhelmina de verwoeste dorpen Zeeland en Langenboom. Ze schenkt 2500 gulden aan het Nationaal Steuncomité dat voor de slachtoffers van de stormramp is opgezet. Uiteindelijk gaat ongeveer 250.000 gulden naar de getroffenen van de tornado in de Brabantse dorpen.

10 jaar geleden maakte Omroep Brabant het volgende item over de 'vergeten stormramp':

Vervlogen Verleden

Vervlogen Verleden is een wekelijkse rubriek over leuke, opmerkelijke of grappige weetjes uit het rijke Brabantse verleden. Heb je een tip, mail dan naar: [email protected].

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!