STUIFMAIL

Ralf werd besprongen door een heel klein dier, Frans vertelt wie dit deed

Gisteren om 08:30 • Aangepast gisteren om 13:13
nl
Boswachter Frans Kapteijns deelt wekelijks zijn kennis van de natuur. Iedereen kan vragen insturen via [email protected]. Dit keer besteedt Frans onder meer aandacht aan parende bosrandroofvliegen, lassus scutellaris en een dwergcicade. Deel een van deze Stuifmail is zaterdagochtend gepubliceerd.

Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Wachten op privacy instellingen...

Dit beestje sprong op een hand, het lijkt op een sprinkhaan

Lassus scutellaris, een dwergcicade (foto: Ralf de Jong).
Lassus scutellaris, een dwergcicade (foto: Ralf de Jong).

Bij Ralf de Jong sprong een ontzettend klein beestje op zijn hand. Hij wil graag weten wat hij op zijn hand had gekregen. Dit is een dwergcicade, ook wel bladspringer genoemd. Volgens mij is de naam van deze dwergcicade lassus scutellaris. In ons land is alleen nog maar de wetenschappelijke naam van dit insect voorhanden. In het Engels heet het diertje elm leafhopper en als ik dat vertaal, staat er iepbladspringer. Deze lassus scutellaris is een dwergcicade die in Nederland voorkomt.

Een larve van de lassus scutellaris (foto: Saxifraga/Ab H Baas).
Een larve van de lassus scutellaris (foto: Saxifraga/Ab H Baas).

Dwergcicaden, familie van insecten, vallen onder de onderorde van de cicaden. Daarvan zijn er over de wereld 20.000 soorten beschreven. Bij gevaar rennen de onvolwassen en ongevleugelde dwergcicaden (de larven) naar de schaduwzijde van een blad, terwijl de volwassen dwergcicaden vliegend of springend zich in veiligheid brengen. Op het menu van deze insecten staan plantensappen die ze via een zuigsnuit opzuigen. Overigens vallen deze zeer beweeglijke dieren nauwelijks op. Of ze moeten per ongeluk op je hand landen.

Twee mooie insecten op de caravan

Parende bosrandroofvliegen (foto: Wilma Akkermans).
Parende bosrandroofvliegen (foto: Wilma Akkermans).

Wilma Akkermans zag tijdens haar vakantie in Drenthe twee mooie insecten op de rand van de caravan. Ze vraagt zich af wat voor insecten het zijn. Wat Wilma gezien had, zijn twee roofvliegen op elkaar zaten. Ze heeft niet alleen twee mooie insecten gezien, ze was ook getuige van een paring van twee bosrandroofvliegen. Heel bijzonder, want dat zie je niet zo vaak op caravans.

De paring start als het kleinere mannetje het grotere vrouwtje bij haar borststuk grijpt waarna de achterlijfspunten in elkaar grijpen. Dit is mooi te zien op de foto van Wilma. Paringen van bosrandroofvliegen vinden niet altijd op caravans plaats, maar het kan dus wel. Soms paren ze namelijk tijdens het vliegen, dus tijdens de vlucht, maar het kan ook op een plant of op een willekeurig oppervlak dat voorhanden is.

De paringen van deze vliegensoort vinden vooral tijdens de zomermaanden plaats. Dan is er voldoende voedsel (prooien) en is meestal de temperatuur hoog. Na de paring leggen de vrouwtjes van de bosrandroofvliegen de eitjes op een locatie waar ook voldoende voedsel te vinden is voor de larven. Als de larven uit de eitjes zijn gekomen, gaan ze op zoek naar voedsel. Vaak zijn dat andere insectenlarven, maar ook kleine geleedpotigen of organismen die leven in rottend materiaal.

Libel gespot, maar welke?

Het vrouwtje van de gewone oeverlibel.
Het vrouwtje van de gewone oeverlibel.

Pauline Florax zag in haar achtertuin in Dongen een libel. Ze wil graag weten om welke soort het gaat. Op haar foto zie je een libel waarbij alles geel is: het gezicht, het borststuk en het pijlvormig achterlijf. We hebben hier te maken met het vrouwtje van de gewone oeverlibel. Mannetjes van de gewone oeverlibel hebben een geel tot bruin gezicht, een bruin borststuk en een blauwberijpt achterlijf met een duidelijke zwarte punt.

Een mannetje van de gewone oeverlibel (foto: Frans Kapteijns).
Een mannetje van de gewone oeverlibel (foto: Frans Kapteijns).

Beide gewone oeverlibellen kun je tegenkomen van begin mei tot eind september. Dit laatste is afhankelijk van het weer. Soms kun je ze nog zien in oktober, bij mooi weer. De omgeving waar deze libellensoort zich prettig voelt, moet in ieder geval een zandige kale bodem hebben en het liefst een zandige waterbodem. Bij beken hebben ze graag veel waterplanten.

Jonge oeverlibellen, zowel het mannetje als het vrouwtje, gaan in het begin vaak ver weg van waterpartijen. Ze kiezen dan vaak voor gebieden met kale grond of korte vegetatie en blijven daar jagen tot ze geslachtsrijp zijn. Na de paring vliegen de vrouwtjes boven waterpartijen en laten ze daar hun eitjes een voor een vallen. Die eitjes hebben een klevende gellaag. Daardoor kleven die eitjes zich direct vast aan voorwerpen in het water. Natuurlijk hopen de vrouwtjes dat dit planten zijn en geen eitjes etende dieren.

Rubriek mooie foto’s

Groot zweepmos en de hoed van een zwavelzwam (foto: Chantal Tijbosch).
Groot zweepmos en de hoed van een zwavelzwam (foto: Chantal Tijbosch).

In de rubriek mooie foto's dit keer een foto die gemaakt is door Chantal Tijbosch. Zij legde een prachtige combinatie van groot zweepmos met de verse hoed - het vruchtlichaam van de zwavelzwam vast. Ze zag dit in de Herperduin.

Natuurtip

Bloeiende gewone struikhei (foto: Natuurmonumenten).
Bloeiende gewone struikhei (foto: Natuurmonumenten).

In de Loonse en Drunense Duinen vindt donderdag 14 augustus van twee tot vier uur 's middags een bloeiende heidewandeling plaats.

De bloeiende heide in de Loonse en Drunense Duinen staat er weer prachtig bij. Hoog tijd dus om dit paarse spektakel te bewonderen. De boswachter neemt je graag mee langs de mooiste heidepanorama's en laat zien waarom een open heide zo belangrijk is voor het behoud van 'levend' stuifzand. Hij vertelt je over het ontstaan van de duinen en de rol van de heide daarbij. In deze 'Brabantse Sahara' is de heide een bron van leven voor bijzondere planten en dieren, zoals mierenleeuwen en bijenwolven, supersnelle zandloopkevers en levendbarende hagedissen. Wandel mee en beleef wat honderd jaar natuurbeheer met het gebied heeft gedaan.

Meer informatie:
• Aanmelden is verplicht en kan via deze link.

• Leden van Natuurmonumenten betalen zeven euro, niet-leden tien euro.

• Vertrekpunt is de parkeerplaats aan de Roestelbergseweg 2 in Kaatsheuvel.

• Deze excursie is gericht op volwassenen. Oudere kinderen zijn onder begeleiding van een volwassene welkom.

• Trek stevige wandelschoenen aan.

• Draag kleren die passen bij het weer.

• Controleer jezelf achteraf altijd op teken!

• Honden mogen niet mee.

App ons!

Heb je een foutje gezien of heb je een opmerking over dit artikel? Neem dan contact met ons op.

Download de app en draag het gevoel van hier altijd bij je!