"Met een hongerstaking laat je pure wanhoop zien", zegt internist Fransje Snijders, deskundige op het gebied van hongerstakingen. Het succes hangt volgens Snijders vooral af van doorzettingsvermogen. Wie stopt, verliest snel effect. Drinken is essentieel: zonder water red je het nog geen week, zonder eten ruim een maand. Vitaminen kunnen schade deels voorkomen.

"De media-aandacht die vaak volgt, draagt ook bij aan de effectiviteit", zegt ze. "Bovendien kan de staker druk zetten op politici. Niemand wil dat er iemand overlijdt door stilzitten."

Gezondheidsrisico's
Snijders hoopt wel dat de hongerstakers zich altijd bewust zijn van de medische gevolgen. Ze herinnert zich Turkse stakers die later ernstige dementie kregen door een vitaminetekort tijdens de staking. "Het lichaam maakt de eerste dagen vooral vet en reserves op, daarna begint het aan spieren en organen om energie uit te halen. Het probleem daarvan is dat het hart ook een spier is, met lage bloeddruk, kou, concentratieverlies en uiteindelijk zelfs de dood tot gevolg als je maar door blijft gaan."

Klimaatburgemeester Giel uit Eindhoven gaat deze week in hongerstaking om aandacht te vragen voor bomen. Hij gaat weer eten als hij 25.000 euro heeft opgehaald om bomen te planten op plekken waar dat nodig is. Op deze actie klonken lovende woorden, maar ook veel kritiek. "Het is nobel dat hij zich inzet voor de bomen, maar in een tijd van honger en oorlog voelt het misschien vreemd als actiemiddel. Hij had zich ook aan een boom kunnen vastbinden", vindt Snijders, zonder dat ze verder over de actie van Giel wil oordelen.

Ze benadrukt dat een hongerstaking pas krachtig is als laatste redmiddel. “Je speelt met je gezondheid. Doe het alleen als je doel heel belangrijk is.” Daarbij moet duidelijk zijn wie verantwoordelijk wordt gehouden. “Als je het doet tegenover iemand die ongevoelig is voor menselijk leed, zoals Poetin, heeft het geen zin.”

Verzadigd
Hongerstakingen krijgen vaak meer media-aandacht dan andere vormen van protest. Hoe extremer de actie, hoe groter de kans op nieuws. Snijders noemt het voorbeeld van een Vietnamese monnik die zichzelf in brand stak. “Maar”, waarschuwt ze, “er kan hongerstakingsmoeheid ontstaan. Zoals bij elke vorm van protest: in het begin is het krachtig, maar als heel veel mensen snel naar hongerstaking als actiemiddel grijpen, neemt het effect snel af."