Bernards opa deed in 1926 al aan recycling met deze boerderij als resultaat
Het is een snikhete en nagenoeg windstille dag, deze maandag 10 augustus 1925. De avond valt bijna. Hannes Vissers en zijn 7-jarige zoon Jan melken een paar honderd meter van de boerderij, waarvan ze vanwege de warmte alle deuren en ramen hebben opengezet, koeien in een weiland.
Johanna, de vrouw van Hannes, is een paar jaar daarvoor overleden aan de longziekte tbc. Net voor haar dood wordt het gezin op een foto vastgelegd voor hun huis. De naam Vissers is al eeuwenlang verbonden aan dit gebied dat 't Havelt heet, vlak bij Veghel. Ergens rond 1850 zijn ze in deze boerderij getrokken en runnen ze er een gemengd bedrijf op de vruchtbare grond. Ze houden melkvee en verbouwen er graan, rogge, haver, gras en aardappelen.
In de verte doemen gitzwarte wolken op. "De lucht wordt ontzettend donker. En het begint hard te waaien", vertelt Bernard het verhaal dat hij van zijn vader Jan regelmatig te horen heeft gekregen. Voor schuilen is geen tijd of plek, ze staan middenin het open veld en kunnen niet anders dan het natuurgeweld lijdzaam ondergaan. Slechts een paar minuten later is de tornado voorbijgetrokken en besluiten vader en zoon terug te lopen naar hun huis.
"Onderweg stuiten ze op afgerukte takken en hopen zand die door de tornado zijn opgeworpen. Ze komen bij de boerderij en zien dat het mis is. Het gebouw is ingestort", zegt Bernard. De familie Vissers heeft botte pech. Waar vele boerenhuizen in de omgeving schade hebben opgelopen, maar nog bewoonbaar zijn, heeft hun boerderij de volle laag gekregen. De verwoesting is zo groot dat slopen en nieuwbouwen de enige optie is.
En dat geldt niet alleen voor het onderkomen van de familie Vissers. De tornado trekt een spoor van vernieling van Uden tot het Twentse Denekamp. In Brabant worden Zeeland en Langenboom hard getroffen. Ruim honderd panden gaan plat, er vallen twee doden. Via een Nationaal Steuncomité wordt geld ingezameld voor de heropbouw, uiteindelijk komen er miljoenen guldens binnen.
Of de familie Vissers gebruik heeft gemaakt van het noodfonds, weet Bernard niet. "Mijn vader heeft het daar nooit over gehad. Ik denk van niet, omdat ze het ook niet gewend waren om hulp te krijgen van de overheid. Tegenslagen horen bij het leven en daar moet je mee omgaan, zo redeneerden ze altijd. Ze hadden waarschijnlijk ook geen zin in alle administratieve rompslomp."
Lang wacht Hannes niet met zijn nieuwbouwplannen. Op 21 november 1925 dient hij een bouwaanvraag in die wordt goedgekeurd door de gemeente. En op 30 april 1926 wordt de eerste steen gelegd. "Dat is de verjaardag van mijn vader. En de reden dat ze voor die datum hebben gekozen", weet Bernard.
De bouw kost het voor die tijd flinke bedrag van 10.000 gulden (ongeveer 4500 euro). Om kosten te besparen, hergebruiken de bouwers houten balken en stenen uit de verwoeste boerderij. "Het was in crisistijd. Veel bouwmateriaal kwam uit Duitsland en was relatief goedkoop. Mijn vader vertelde dat als ze wat langer hadden gewacht, ze het waarschijnlijk voor de helft van het bedrag hadden kunnen bouwen." Omdat de crisis de jaren daarna alleen maar heviger werd.
Die 'zuinigheid' heeft een blijvende invloed op het uiterlijk van de huidige boerderij. Overal zijn elementen terug te vinden die vele eeuwen ouder zijn dan het gebouw zelf. En die maken het tot een unieke boerderij.
De stormramp zorgde voor een fors trauma bij Brabanders die hem meemaakten. Bij de minste storm doken ze de kelder in uit angst voor nieuwe verwoestingen. Maar niet bij Hannes en Jan, zegt Bernard. "Die hadden geen angst, waren bijna roekeloos. Mijn vader liep vaak op zijn klompen op het dak en viel met enige regelmaat van de ladder als hij appels aan het plukken was. Maar hij heeft daar nooit iets aan overgehouden, heeft zelfs nooit iets gebroken."
Vervlogen Verleden
Vervlogen Verleden is een wekelijkse rubriek over leuke, opmerkelijke of grappige weetjes uit het rijke Brabantse verleden. Heb je een tip, mail dan naar: [email protected].