De regio kent al jaren een sterke economische groei, maar die staat nu onder druk. Bedrijven zouden zelfs overwegen uit Nederland weg te gaan of aan te kloppen bij de overheid voor financiële steun, schrijft de NOS.

Thermo Fisher, de grootste microscopenfabriek ter wereld met een dependance in Eindhoven, verdubbelde de afgelopen zeven jaar in omvang en personeel, maar verder doorgroeien lijkt nu lastig.

Dat is niet alleen vervelend voor het bedrijf zelf, zegt directeur Steve Reyntjes. "De technologie die we hier maken, is essentieel voor de samenleving. Onze microscopen speelden bijvoorbeeld een grote rol bij het ontwerp van coronavaccins. En ook in de energietransitie kunnen ze bijdragen aan oplossingen."

Nieuwsuur sprak de afgelopen weken met tientallen bedrijven, organisaties en experts. Uit die gesprekken komt één conclusie naar voren: netcongestie, oftewel 'file' op het elektriciteitsnet, is het grootste obstakel voor economische groei in de regio.

Pas in 2033 weer ruimte
Ook Kusters Goumans uit Beek en Donk, dat tech-onderdelen produceert, ervaart de gevolgen. Het bedrijf wil uitbreiden en kocht onlangs een pand van de buren. De vergunningen zijn rond, de bouwtekeningen klaar, maar nu blijkt dat de stroomaansluiting pas op zijn vroegst in 2033 komt.

Veel te laat, zegt Mark Boneschanscher van de Technische Universiteit Eindhoven. "Ze kunnen niet zolang wachten en sommigen overwegen serieus om zich over de grens te vestigen."

Ook op zijn universiteitscampus is het pas vanaf 2033 weer mogelijk om extra stroom te krijgen. "We hebben te lang vertrouwd op goedkoop aardgas. Toen de omslag naar elektrificatie kwam, bleek het net daar niet op berekend."

Opschalen amper mogelijk
TenneT, de landelijke beheerder van het hoogspanningsnet, erkent het probleem. Er is te laat gereageerd op de snel stijgende vraag naar elektriciteit. Nu in een korte tijd het stroomnet uitgebreid moet worden, blijkt er sprake van personeelsschaarste, materiaaltekort en langdurige procedures en omgevingsbezwaren.

Ondertussen probeert de Eindhovense universiteit oplossingen te vinden voor het stroomtekort. En die werd gevonden: op de campus proberen bedrijven sinds kort hun energie onderling slimmer te verdelen. Door gebruik te maken van data, opslag en coördinatie via software is het mogelijk om binnen een jaar veel efficiënter met de bestaande capaciteit om te gaan.

"Dit is typisch de Brainportaanpak", zegt Boneschanscher. "Je gaat met elkaar om tafel en zoekt samen naar oplossingen." Deze maand wordt getest of zo'n model ook buiten het universiteitsterrein werkt.

Maar zelfs als die test slaagt, zal de 'file' op het stroomnet blijven bestaan. Dus hoopt microscopenbouwer Thermo Fisher op overheidssteun.

"Wij zijn niet de enigen", zegt directeur Steve Reyntjes. "Veel bedrijven willen én kunnen groeien. Maar zonder oplossing voor de beperkte stroomcapaciteit stopt die groei vroeg of laat. Daar kun je niet omheen."