Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Bij de hortensia's veel insecten, waarom?

Hennie Dirven zag dat veel insecten op haar hortensia afkwamen. Dat verbaast haar omdat hortensia’s volgens haar niet veel te bieden hebben. Daar heeft ze helemaal gelijk in, want hortensia’s hebben geen nectar en geen stuifmeel. De bloemen zijn zelfs steriel, ze maken dus geen nectar en stuifmeel aan. Bestuivers hebben dan ook eigenlijk niets te zoeken bij de hortensia’s. Toch ziet Hennie regelmatig bij deze bloemen insecten. Op de bloemen van de hortensia’s ziet ze zelfs hommels liggen. Dit kan kloppen. Het is bekend dat hommels en bijen kunnen gaan slapen op die hortensiabloemen. Wanneer bijen en hommels in de avond moe worden of de omstandigheden veranderen plotseling, dan vliegen ze niet naar hun nesten. Ze brengen dan de nacht door - en slapen ook - in diverse soorten bloemen. Vooral bij veel regen of als het in de avond plotseling koud wordt, maken ze gebruik van bloemen om daar te overnachten. De bloemen dienen dan als een mooie en zachte beschutting. Ondanks dat de hortensia’s dus verder niets te bieden hebben, zijn ze wel erg geschikt als overnachtingsplek voor die insecten. De vraag blijft: hoe vermeerderen de hortensia’s dan? Dat kan via stekken - dat doet de mens dan - maar ze kunnen ook zelf vermeerderen door hun scheuten en worteluitlopers. Je ziet daarom ook geen vruchtbare zaden bij de hortensia’s.

Twee exoten en een inheemse vogel

Reinder Smid stuurde mij een foto en schreef in zijn bericht dat dit een mooi voorbeeld is van integratie bij vogels. Op de foto zie je een manengans, een blauwe reiger en twee nijlganzen. Hiervan is de blauwe reiger een inheemse vogel, die al veel generaties voorkomt in ons land. De manengans is een soort die oorspronkelijk alleen voorkwam in Australië en Tasmanië. In die landen leven manenganzen in open landschappen met verspreid staande bomen, mits er gras onder staat. Daarnaast vind je ze daar ook op in cultuur gebrachte landbouwgebieden. Ze komen niet voor in dichte bebossing. Manenganzen zijn dus exoten. Ze komen in onze natuurgebieden voor sinds enkele van hen ontsnapt waren uit gevangenschap.

Ook nijlganzen zijn ontsnapte ganzen uit 'gehouden situaties', zoals dierentuinen en avifaunaparken. Zij vallen inmiddels onder de invasieve exoten omdat ze schade betrokkenen aan de natuur. Ze vallen namelijk kleinere eendensoorten aan en vreten zelfs jonge eendenkuikens op. Ze zijn agressief en staan inmiddels op de Unielijst van invasieve exoten. Omdat ze schadelijk zijn voor de Nederlandse natuur mogen ze actief bestreden worden. In Europees verband is de nijlgans sinds 2017 op deze lijst geplaatst, wat ook inhoudt dat er beperkingen gelden voor het bezit, de handel, kweek, het transport en de import van deze soort.

Is dit een kakkerlak of toch een ander beestje?

Jolanda Vloon zag in de avond beestjes door haar kamer lopen. Ze vraagt zich af welke. Volgens mij waren het roodpoothalmkruipers, die ook wel bekend staan onder de naam aardbeiloopkevers. De roodpoothalmkruipers horen thuis bij de grote familie van de loopkevers. Deze speciale loopkeversoort kan maximaal bijna twee centimeter groot worden. Ze hebben een zwart achterlijf en rode poten. Ze staan ook wel bekend als plaagkevers, maar dan vooral bij de aardbeienteelt, vandaar die tweede naam: aardbeiloopkevers. Het zijn loopkevers, die zowel in ons land als verder in Europa voorkomen. Naast dat het goede lopers zijn, zijn dit ook goede vliegers. Ze kunnen bij geschikte temperaturen van boven de 18 graden op warme avonden zelfs massaal gaan zwermen. Roodpoothalmkruipers kunnen als volwassen kevers overwinteren. De mannetjes komen in het begin van het voorjaar uit de winterperiode, terwijl de overwinterende vrouwtjes pas vanaf mei actief worden. Daarnaast is bekend dat er ook roodpoothalmkruipers zijn die als larven overwinteren. Volgens wetenschappelijk onderzoek komt dat doordat er in de herfst ook nog gepaard kan worden.

Een nest in een drainagepijp, heel vreemd of niet?

M. Treur fietste op een avond door het bos toen ze een behoorlijk gepiep hoorde naast het fietspad. Wat bleek? Een koolmeeskoppel had een nest gemaakt in een kapotte drainagepijp. Daarin zaten jonge piepende koolmeesjes. Grappig dat M. Treurt dit koolmeesnest ontdekt had in die drainagepijp. Koolmezen nestelen overal waar het kan. Ik heb ooit een artikel gelezen waarin allerlei nesten beschreven staan die van koomezen gevonden zijn. Dat artikel heb ik bewaard en ik zal hier de voorbeelden plaatsen. Je kunt dan zelf lezen, dat koolmezen enorm vindingrijkheid zijn. Ze nestelen dus niet alleen in boomholtes en nestkasten, zoals vaak gedacht, maar ook in:

Palen: In Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en zelfs in Heelsum zijn koolmezen in palen genesteld.

Kistjes: Zowel in houten kistjes met elektriciteitsdraden als in oude bijenkasten.

Waterpompen: In de Biesbosch zijn koolmezen aangetroffen die in een waterpomp een nest hadden gebouwd.

Fietstassen: Zelfs in fietstassen hebben koolmezen hun nesten gemaakt.

Brievenbussen: Verschillende koolmezen hebben in brievenbussen gebroed.

Asbakken: In de Engeland en in Meeden hebben koolmezen in asbakken genesteld.

Vaten met compost: In Engeland hebben koolmezen een nest gemaakt in een vat met compost.

Omgekeerde bloempotten: Zelfs in een omgekeerde bloempot, dicht tegen een huis, kunnen koolmezen nestelen.

Barbecues: In de poot van een barbecue is ook een nest gevonden, waarbij de ventilatiegaten als ingang dienden.

Afzuigkappen: In de afvoer van de wasemkap van een vakantiehuisje is een nest aangetroffen.

Meezenflats: Koolmezen zijn soms te vinden in nesten in flatgebouwen of mussenflats, waar ze de gaten soms zelfs afsluiten.

Een boom met een bijzonder blad

Nel Jansen kwam tijdens een fietstocht een boom tegen in Hooge Mierde met een heel apart blad. Ze vraagt zich af wat voor een boom het is. Ze had nog nooit zo’n boom gezien. Bij het zien van de foto - en vooral bij het zien van de bladeren - kon ik me voorstellen dat ze zo’n boom nog nooit eerder gezien had. Toch is het een boom die veel voorkomt in ons Brabantse landschap. Het is namelijk een Amerikaanse eik, maar niet zomaar een Amerikaanse eik. De bladeren van die boom zien er heel bijzonder uit. Ik denk dat de eik een ziekte heeft opgelopen. Helaas heb ik hier geen ervaring mee en dus ben ik het gaan navragen bij vriend Harm, een boomdeskundige. Hij kwam met het volgende antwoord; "Ik ken wel een geelbladige variant van de Amerikaanse eik, maar dat blad ziet er heel anders uit. Volgens mij is dit een gebreksverschijnsel, wellicht chlorose of iets dergelijks." Het begrip chlorose ken ik en dus bij deze een uitleg wat er waarschijnlijk aan de hand is met die Amerikaanse eik. Chlorose is een plantenziekte waarbij de bladeren gelig wit worden door een gebrek aan chlorofyl, het groene pigment in planten. Dit kan veroorzaakt worden door een tekort aan voedingsstoffen zoals ijzer, zink, mangaan, magnesium of kalium of door een te hoge of te lage pH van de bodem. Ook bij de mens kan zoiets plaatsvinden en verwijst chlorose naar een verdwenen aandoening die jonge vrouwen trof. Zij kregen een bleekgroene huidskleur en ook andere symptomen zoals bloedarmoede en ze vertoonden vermoeidheid.

Libellen en waterjuffers - AVROTROS

Onder de titel 'Meer Wild in Nederland' is bovenstaande film gemaakt waarin aandacht wordt besteed aan echte libellen en waterjuffers. Beide soorten zijn soorten, die bij de familie van de libellen horen, maar ze verschillen qua bouw en gedrag. Echte libellen zijn in het algemeen groter en steviger gebouwd dan waterjuffers (tegenwoordig juffers genoemd) en hun vleugels zijn in rust vaak gespreid, terwijl waterjuffers hun vleugels vaak opvouwen.