"Heel verdrietig", verzucht woordvoerder Jan-Willem Wits bij de NOS. Op het hoogtepunt woonden er zeventig tot tachtig monniken, de laatste jaren nog maar zes.

Hij noemt het 'best bijzonder' dat de monniken zelf hebben besloten om te vertrekken. Krimp en vergrijzing waren de aanleiding. "De gemeenschap wordt steeds kleiner en er is steeds minder tijd, energie en menskracht om het draaiende te houden, terwijl een klooster veel werk is."

'Komma, geen punt'
Filosoof en schrijfster Stine Jensen vindt het besluit moedig. "Als je aanvoelt dat er in deze huidige vorm geen toekomst meer zit, dan kan het ook een opening zijn voor iets nieuws en moois", zegt ze tegen de NOS. "Ik zie dit als een komma, in plaats van een punt. Je moet mee met de tijd."

Sinds 2022 is het overgrote deel van de samenleving niet meer religieus, al stagneerde de daling van het aantal gelovigen in 2024 wel. Jongeren lijken juist meer belangstelling te hebben voor spiritualiteit. In de abdij in Zundert werden ook retraites georganiseerd die in het teken stonden van meditatie en zingeving.

De behoefte aan rust en zingeving lijkt steeds meer te groeien in de maatschappij. Zeven op de tien Nederlanders zijn op zoek naar zingeving in het leven, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau en Ipsos I&O Research.

"Het is een rare tijd. Er is oorlog om ons heen, de alsmaar dreigende klimaatverandering, voortdurend gerommel in de politiek. Er gebeurt veel dat geen houvast biedt", legt Jensen uit. Ze zegt dat mensen juist nu zoeken naar verdieping. "Zeker in tijden wanneer vanzelfsprekendheden als vrede, veiligheid en democratie lijken te wankelen."

Zingeving is een breed begrip. "Iedereen heeft een ander doel of iets waar hij rust of energie uit haalt. Ook vissen of sporten bieden zin aan het leven, of een mooie film of ontmoeting", vertelt Jensen. "Het is mooi als religieuze plekken een doorstart vinden in zingevende of spirituele projecten of activiteiten. Er hangt daar vaak een bepaalde rust en spirituele sfeer en het heeft meestal een hele geschiedenis."

Woningen of zorgcentra
Wat er met de abdij in Zundert gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. De monniken kunnen nu naar een ander klooster en als monnik actief blijven. Het hoogste bestuurlijke orgaan van de trappisten moet daar in september nog wel mee instemmen.

Zowel voor het klooster als voor de bijbehorende brouwerij zijn al veel aanvragen binnengekomen, zegt Wits. "Als de brouwerij blijft, zal er in elk geval geen trappistenbier meer worden gemaakt."

Verschillende makelaars hebben interesse in de gebouwen. Die zouden er huizen, maar ook zorgcentra in willen maken. "Retraites is ook een mogelijkheid, daar moet een markt voor zijn", denkt Wits. "Dat zit ook bij de voorstellen om het gebouw over te nemen. Het zou mooi zijn als men er iets wil voortzetten in de geest van het klooster."

Een-na-laatste brouwer van trappistenbier in Nederland
De abdij in Zundert was de een-na-laatste plek in Nederland waar door monniken trappistenbier werd gebrouwen. Met het sluiten van het klooster, sluit ook de brouwerij.

Trappistenbier mag alleen zo worden genoemd als het in een abdij onder toezicht van trappisten is gebrouwen. Trappisten zijn monniken van de Orde der Cisterciënzers. Ook moet de opbrengst van het bier gebruikt worden om van te leven of mensen in nood te helpen. Alleen als het aan die voorwaarden voldoet, mag het bier het logo 'Authentic Trappist Product' dragen.

In Nederland blijft nu alleen La Trappe nog over als brouwer van trappistenbier. Dat wordt gemaakt in De Koningshoeven in Berkel-Enschot. Wereldwijd zijn er nog acht trappistenbiermerken. Behalve La Trappe nog vijf Belgische, een Italiaanse en een Engelse. Er zijn wel meer abdijbieren. Voor die benaming gelden geen regels.