Slechts één gemeente houdt oogje in zeil tijdens Brabantse ontgroeningen
Vooral universiteitssteden Tilburg en Eindhoven hebben een rijk verenigingsleven, maar ook in Den Bosch en Breda is een aantal studentenverenigingen. Voordat je officieel lid bent van een studentenvereniging, is er vaak een ontgroening. Deze periode noemen ze tegenwoordig de 'kennismakingstijd', afgekort KMT.
Al jaren komen ontgroeningsactiviteiten negatief in het nieuws. In 2018 overleed de Belgische student Sanda Dia als gevolg van fysieke mishandeling tijdens een ontgroening. Begin dit jaar liep een ontgroening van de Hotelschool in Maastricht uit de hand, twee deelnemers meldden zich met uitputtingsverschijnselen bij de huisartsenpost en andere studenten vielen flauw.
Omroep Brabant is benieuwd of er in onze provincie speciale regels gelden tijdens de KMT's. Daarom vroegen we de gemeenten en onderwijsinstellingen naar hun ervaringen.
Geen speciale regels
De gemeente Den Bosch heeft geen structurele samenwerking met verenigingen, maar heeft wel contact met verenigingen over evenementen. In Breda is de samenwerking het ene jaar intensiever dan het andere jaar. "Dit jaar hebben we goed contact met de overkoepelende organisatie Verenig Breda, omdat die een vragenlijst hebben uitgezet onder studenten over tevredenheid."
In Breda gelden er vanuit de gemeente geen speciale regels tijdens de KMT. De gemeente is niet bekend met ontgroeningen of verplichte kennismakingsactiviteiten in haar stad. "We weten wel dat Verenig Breda zich op dit moment hard aan het maken is om van het negatieve stigma af te komen, wat met name is ontstaan door nieuwsberichten over bijvoorbeeld Vindicat in Groningen."
De gemeente Eindhoven geeft aan dat er geen samenwerking is met studentenverenigingen. Er gelden dan ook geen speciale regels voor de KMT of ontgroeningsactiviteiten. De gemeente Tilburg werkt wel actief samen met studentenverenigingen. Verenigingen worden actief betrokken als het gaat om studentenwelzijn en participatie.
Intrekken vergunningen of stopzetten subsidies
Tilburg is de enige Brabantse studentenstad met een gedragscode vanuit de gemeente waar studentenverenigingen zich aan moeten houden. "Deze richt zich op respectvolle omgang met elkaar, het voorkomen van discriminatie en vermijden van excessen, bijvoorbeeld tijdens ontgroeningen", zegt een woordvoerder.
Als verenigingen zich hier niet aan houden, kan dat leiden tot het intrekken van vergunningen, weigeren van toekomstige aanvragen of stopzetten van subsidies. "In ernstige gevallen informeert de gemeente de onderwijsinstellingen of wordt handhaving ingeschakeld."
De gemeente Tilburg tolereert ontgroeningen mits ze binnen de 'wettelijke en ethische kaders blijven'. Speciale regels die ze hebben, gaan bijvoorbeeld over fysieke of psychologische dwang, meldplicht bij incidenten, geen alcoholmisbruik en geen discriminatie of vernedering. De controle verloopt via handhaving, meldingen van omwonenden, overleg met onderwijsinstellingen en gesprekken met verenigingen. Na afloop evalueren ze de activiteiten.
Vertrouwenspersoon
De onderwijsinstellingen in Tilburg spelen volgens de gemeente een belangrijke rol in deze samenwerking. Tilburg University heeft een gedragscode met aandacht voor de introductieperiode en de KMT. "Verenigingen kunnen een beroep doen op subsidies via het studentenondersteuningsfonds, maar ze moeten zich dan wel houden aan de gedragscode."
Wanneer ze zich hier niet aan houden, kunnen ze in het uiterste geval hun erkenning kwijtraken. "Daardoor hebben ze geen recht meer op subsidies en bestuursbeurzen." Naast de gedragscode heeft iedere vereniging een vertrouwenspersoon die wordt getraind door de universiteit.
Zo ging Omroep Brabant te werk:
Omroep Brabant legde een vragenlijst voor aan 4 Brabantse gemeenten en 6 onderwijsinstellingen in de studentensteden. Ter vergelijking stelden we dezelfde vragen aan 10 gemeenten en 19 onderwijsinstellingen buiten Brabant.
Opvallend is dat de meeste gemeenten buiten Brabant een intensievere samenwerking hebben met de studentenverenigingen dan de Brabantse gemeenten. In Nijmegen, Wageningen en Enschede werkt de gemeente zelfs met zogenaamde studentenambtenaren: studenten die als bijbaan bij de gemeente werken en zich inzetten om de verbinding tussen de stad en studenten te versterken.
We legden soortgelijke vragen ook voor aan 18 Brabantse studentenverenigingen en 20 studentenverenigingen buiten Brabant. Hier antwoordde slechts één vereniging op, waardoor het niet representatief is en het niet is meegenomen in dit artikel.
De Technische Universiteit (TU/e) in Eindhoven werkt, in tegenstelling tot de gemeente Eindhoven, wél actief samen met de studentenverenigingen. Ze bespreekt actief met verenigingen hoe zij een sociaal veilige en inclusieve omgeving kunnen creëren. Ook stelt de TU/e bestuursbeurzen beschikbaar voor studenten die een bestuursjaar doen bij een studentenvereniging.
Naast de algemene gedragscode, waar alle bestuurders en leden van verenigingen zich aan moeten houden, is er ook een alcoholconvenant waarin 21 verenigingen samen met universiteit afspraken hebben gemaakt om het alcoholgebruik terug te dringen en de cultuur te veranderen.
'Geen ernstige incidenten'
Ook de Hoge Agrarische School (HAS) in Den Bosch heeft een goede samenwerking met de grootste studentenvereniging van de stad. "Er zijn wat regels rondom de KMT over de veiligheid en het plezier van de nieuwe studenten."
In Breda en Den Bosch houdt Avans Hogeschool toezicht op de introductieactiviteiten die zij zelf mee organiseren, maar hebben ze geen zicht op wat verenigingen buiten Avans doen. "Tot nu toe komen ontgroeningen zoals in de media verschijnen niet voor. We hebben goede ervaringen met verenigingen en er zijn nooit 'ernstige' incidenten geweest."
Wil jij iets kwijt over jouw ervaringen of die van jouw zoon of dochter tijdens een Kennismakingstijd bij een Brabantse studentenvereniging? Mail de onderzoeksredactie of bereik ons 100 procent anoniem via Publeaks.