Aziatische hoornaar in de buurt, deskundige maant tot nuchterheid
Volgens deskundige Theo Zeegers, onderzoeker bij het Kenniscentrum Insecten, is er eerder sprake van maatschappelijke paniek dan van een ecologische ramp. Zijn boodschap is nuchter en geruststellend: “We gaan de Aziatische hoornaar niet tegenhouden en dat hoeft eigenlijk ook niet.”
Een voorspelde ‘ramp’
De snelle toename van nesten zorgt voor veel onrust, maar volgens Zeegers verloopt alles precies zoals voorspeld. “Elk jaar worden er meer nesten gevonden, totdat er een verzadigingspunt komt. Dat zagen we in Frankrijk en Vlaanderen ook. Uiteindelijk zit een gebied vol en stopt de groei vanzelf.”
Volgens hem moeten we proberen er iets nuchterder tegenover te staan. In Zeeland en Limburg is de provincie gestopt met actief opsporen en bestrijden van nesten en daar lijken inmiddels de eerste tekenen zichtbaar dat de populatie zijn plafond bereikt. "Dat zou Brabant ook moeten doen."
Geen reden voor paniek
Hoewel hij liever had gehad dat de exoot niet in Nederland was voorgekomen, benadrukt Zeegers dat paniek om de wesp en zorgen voor de biodiversiteit echt niet nodig zijn.
De meeste nesten hangen hoog in bomen, vaak twintig meter hoog of meer. Alleen laaghangende nesten vormen een risico. “Kom je binnen anderhalve meter, dan verdedigen ze zich. Zet er een lint omheen en bel een verdelger. Meer is niet nodig.”
Zorgen van imkers
Maar imkers maken zich grote zorgen. Pascal, imker uit Sprang-Capelle, vertelt: “De hoornaars vreten onze bijen op, of maken de beesten zo gestrest dat ze de kast niet uit durven om eten voor de winterslaap te halen", legt hij uit. "Ik ben bang dat ze de winter dan niet overleven. Dit is onze boterham, het levert enorm veel stress op.”
Zeegers erkent hun zorgen, maar nuanceert: “Er is nooit bewezen dat de Aziatische hoornaar complete volken uitroeit. Ja, ze eten bijen, maar dat doen andere wespen ook.” Uit een Frans onderzoek blijkt namelijk dat de impact die de hoornaar heeft beperkt is: "Slechts zo’n twee procent van de volken loopt extra risico om de winter niet te overleven. En in Frankrijk komt de hoornaar nog meer voor dan in Nederland."
Strijdlustig
Volgens Zeegers ondermijnt de hoornaar de biodiversiteit niet. “Ze eten ook vliegen, spinnen en andere insecten. Jagen hoort bij de natuur. We moeten niet doen alsof deze soort per definitie een plaag is.”
Imker Pascal legt zich daar niet bij neer. Hij investeert in apparatuur om hoornaars te zenderen en nesten op te sporen. “Niets doen voelt machteloos. Ik geloof dat dit helpt.”
Het heeft geen zin
In Brabant werden dit jaar tot nu toe al bijna vijfhonderd nesten verwijderd. Volgens een woordvoerder van de provincie komen er nu tientallen meldingen per week binnen, een tempo dat niet bij te benen is.
Volgens Zeegers hoeft dat ook niet: “De gedachte is dat je door koninginnen te bestrijden de groei kunt afremmen, maar de aantallen zullen toch toenemen. We kunnen dit niet meer stoppen."
Gedeelde verantwoordelijkheid
De provincie erkent dat. “We hebben niet langer de taak om elk nest te verwijderen”, zegt een woordvoerder. “2025 is een overgangsjaar: imkers en landschapsbeheerder moeten zelf de bestuiving en bijen helpen te beschermen. Het is dus een gedeelde verantwoordelijkheid en er wordt aan een concrete gezamenlijke aanpak gewerkt.”
Volgens Zeegers is het een goed idee om de verantwoordelijkheid te verdelen. “We moeten prioriteiten stellen: nesten bij scholen en speeltuinen moeten weg. Hoog in een boom kunnen ze blijven zitten. Je hoeft niet alles te bestrijden."