Ieder weekend is er ook een nieuwe aflevering van de Stuifmail-podcast. Beluister de podcast hier:

Deze spin hing aan de voordeur, wat voor spin is het?

Ingrid Denis- van Mourik verliet haar woning en toen zag ze een spin aan haar voordeur hangen. Ze vroeg zich af wat voor een spin het was. Wat ze zag was een jonge vrouwelijke wespspin, die waarschijnlijk nog niet wist dat voordeuren niet ideaal zijn om er een web op te hangen. Wel leuk dat Ingrid er een foto van heeft gemaakt, want zo'n jonge vrouwelijke wespspinnen zie je niet zo vaak. Volwassen wespspinnen zijn vrij forse geel-zwarte spinnen die in een mooi gemaakt web hangen. Oorspronkelijk komen de wespspinnen voor in gebieden rond de Middellandse zee. Langzamerhand zijn deze spinnen als gevolg van de klimaatverandering opgerukt naar het noorden. Ze zijn voor het eerst ontdekt in 1980 in Limburg, onder meer in Wijlre.

Wespenspin | kunstige borduurwerken - tvbuitengewoon
Publicatie: 28 september 2018

De wespenspin blijkt kunstig te kunnen borduren, tot kogelronde kraamkamers aan toe. In 1980 kwamen ze naar Nederland, in Limburg. In het midden van het web zit een witte zigzagstreep. Onderzoekers zijn nog steeds met dit fenomeen bezig. De vraag is of de witte banden insecten aantrekken door uv-licht te weerkaatsen. Of is het om het web zichtbaarder te maken voor grotere dieren, die het vermijden en niet kapot maken? Of misschien is de functie wel om het web steviger te maken voor het vangen van grotere prooien. We weten het nog niet.

Waarom zitten er zoveel vleesvliegen in mijn Japanse Kardinaalsmuts?

Het viel Toon Vorstenbosch op dat er enorm veel vleesvliegen op zijn plant de Japanse Kardinaalsmuts zaten. En de vraag aan mij is, welke stof trekt bij die plant die vleesvliegen aan? Dat is een erg lastige vraag, want er zijn heel veel soorten vleesvliegen en welke geur trekt nu welke vleesvlieg aan? Binnen de groep vleesvliegen kennen we twee zeer dominante soorten, namelijk de bromvliegen, met maar liefst tachtig verschillende soorten bromvliegen, en de dambordvliegen met maar liefst zeventig verschillende soorten damvliegen. De meest bekende binnen de bromvliegen is natuurlijk de blauwe vleesvlieg, maar voor de foto heb ik gekozen voor de roodwangbromvlieg (zie boven de tekst).

Deze bromvlieg lijkt enorm op de blauwe, maar de roodwangbromvlieg heeft mooie heldere oranje wangen. Binnen de groep van dambordvliegen is de grijze vleesvlieg (zie foto onder de tekst) een van de meest bekende. Er zijn dus heel veel vleesvliegen en die worden allemaal aangetrokken door de geur van vooral organisch afval en rottend vlees. Voorbeelden zijn uitwerpselen, kadavers en voedselresten. Daarom denk ik dat de vleesvliegen niet aangetrokken worden door de Japanse kardinaalsmuts, maar door iets anders in de buurt. Wellicht ligt er rottend plantmateriaal in de buurt of ander afval, of misschien een dood dier.

Is dit een mug of een sluipvlieg?

Will van Sleeuwen dacht dat ze een mug of een sluipwesp gefotografeerd had, maar volgens mij is het een vrouwelijke schorpioenvlieg. Persoonlijk vind ik de schorpioenvliegen bijzonder mooi gebouwde insecten. De schorpioenvlieg op de foto is een vrouwtje, want zij heeft geen angel achter het lichaam. Mannetjes hebben die wel (zie foto). Daar is de naam schorpioenvlieg ook op gebaseerd, want de angel van dit insect lijkt op de angel van een schorpioen, maar het is enkel een showmodel. Het wordt alleen gebruikt bij het paren. Maar voor dat het zover is, lokt het mannetje het vrouwtje met uitgebraakte speekselballetjes of soms een insect. Als het vrouwtje toehapt, grijpt het mannetje het vrouwtje stevig vast met zijn tangvormige achterlijf. Dit doet hij voor controle, zodat de paring zeker succesvol is.

Schorpioenvliegen eten voornamelijk aas. Eigenlijk moet je zeggen: ze zuigen hun aas leeg. Daarnaast pakken schorpioenvliegen, als ze de kans krijgen, ook levende verzwakte insecten. Helemaal dol zijn ze op vlinders. Als ze die te pakken krijgen, zuigen ze die bij het achterlijf leeg. Mogelijk omdat vlinders iets zoetigs hebben, want daar zijn ze ook dol op. Honingdauw van luizen en rijp fruit zuigen ze ook graag op en soms nectar uit verschillende soorten bloemen. Kortom: het zijn echte zoetekauwen, of moet je zeggen zoete zuigers?

Cocons in een kale heg, van wie zijn ze?

Dirk Eijk vond twee cocons in een stuk kale haag en vroeg zich af van welke vlinder deze waren. Zo te zien aan de haren, die bij de cocons zitten, denk ik aan de nachtvlinder plakker. In die cocons liggen de poppen van deze nachtvlinder. Uit de poppen komen later mannelijke plakkers of vrouwelijke plakkers. De vrouwtjes hebben mooie en goed ontwikkelde vleugels, maar die gebruiken ze nauwelijks. Ze blijven dan ook vaak in de buurt van de pop en leggen daar ook de eitjes. Het lijkt dan natuurlijk of ze niet echt kunnen vliegen. Mannetjes lokken ze door een speciale stof (feromonen) uit te stoten en na de paring leggen ze hun eitjes op de stam van de boom, waar ze op dat moment zitten.

Het bijzondere is dat vrouwtjes plakker de eitjes beschermen door op die eitjes haren te leggen, die ze van haar buik te trekken, en die haren zijn erg irriterend. Uit die eitjes komen in de lente jonge rupsjes die zich door middel van spindraden met de wind laten meevoeren. Ze kunnen kilometers verder ergens terechtkomen. Overwinteren doen plakkers als eitjes in de cocon. Dat cocon is dan overdekt met haren uit het achterlijf van de vrouwtjes.

Rubriek mooie foto’s

Voor de camera verscheen een prachtig mooie vlinder met de naam bont zandoogje. De fotograaf had de dagvlinder gespot in Oosterhout. De foto is gemaakt door Joep Leijendekkers.

Natuurtip van Frans Kapteijns: Opening Buisse Hoeve op Open Monumentendag
Zaterdag 14 september van 10:00 uur tot 16:00 uur

Over Landgoed Oude Buisse Heide
Landgoed Oude Buisse Heide was het zomerverblijf van beeldend kunstenaar Richard en schrijfster/politica Henriette Roland Holst. In 1945 schonk Henriette dit bijzondere natuurgebied aan Natuurmonumenten. En tot op de dag van vandaag is het landgoed een inspiratiebron voor velen.

Open Monumentendag
Bewonder de prachtige Buisse Hoeve: nu verbouwd tot beheerkantoor en met ontmoetingsruimte. Bovendien is er op de bovenverdieping ruimte voor de belangrijkste gasten van de Buisse Heide: de dieren! De boswachters vertellen hier graag over.

Herenkamer
Ook de aangrenzende originele Herenkamer is te bezoeken. Hier ontvingen de voormalige eigenaren, kunstenaarsechtpaar Roland-Holst, hun gasten. Bezoekers kunnen zelf ook hun schrijverskunsten testen. In de Herenkamer ligt een nieuw gastenboek waar bezoekers hun herinneringen aan de Oude Buisse Heide kunnen beschrijven.

Ontmoetingsruimte
De ontmoetingsruimte wordt het kloppend hart van het landgoed. Vanuit deze locatie krijg je van Natuurmonumenten de beste wandeltips en natuurweetjes.

Meer informatie:

• Parkeerplaats Oude Buisse Heide, zie deze link
• Er kan ook geparkeerd worden op de grotere parkeerplaats bij ’t Pannehuske: Roosendaalsebaan 4, Achtmaal, zie de link (vanaf hier 1,3 kilometer wandelen naar de panden).