Supporters op de tribune van SC Cambuur bejegenden Bamba met apengeluiden toen de speler werd gewisseld. Het was de eerste wedstrijd die de 21-jarige speelde voor Willem II.

Na afloop deed hij zijn beklag op sociale media: "Ik ben teleurgesteld en boos dat ik het na mijn allereerste wedstrijd voor Willem II hier al over moet hebben", schreef hij. "Misschien moet je niet naar het stadion gaan, maar naar een dierentuin, als je tegen 'apen' wilt praten."

De voorzitter van de Vakbond van Contractspelers (VVCS), voormalig topvoetballer Evgeniy Levchenko, noemt het 'heel treurig' dat Bamba dit weekend met racisme te maken kreeg. Hij vindt dat er meer moet gebeuren om racisme in het voetbal uit te bannen.

Dat er slechts drie meldingen per jaar zijn, geeft vooral weer dat we alleen het topje van de ijsberg zien, vindt Jacco van Sterkenburg, hoogleraar Racisme, Inclusie en Communicatie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. "Spelers hebben vaak zoiets van: laat maar gaan. Het hoort bij de topsport om daar geen melding van te maken."

Van Sterkenburg snapt wel waarom spelers hier terughoudend in zijn: "Het zijn topsporters. Die willen hun carrière versnellen. Daar hoort racisme melden niet bij. Dat is gedoe, daar willen sporters niet mee bezig zijn. Daardoor lijkt het misschien alsof het nauwelijks voorkomt, maar het komt veel vaker voor dan we denken."

Hogere boetes of puntenaftrek
Volgens Levchenko zijn er manieren om wangedrag bij supporters aan te pakken. Supporters die over de schreef gaan, kunnen met de huidige technologie worden opgespoord, zegt hij. "Met camera's met alles erop en eraan kun je veel voor elkaar krijgen." Volgens hem moet er vaker straf worden opgelegd, omdat die echt indruk maakt op supporters.

Hij denkt bijvoorbeeld ook aan hogere boetes voor clubs en individuele supporters die zich misdragen. Supporters kunnen een boete van 450 euro krijgen, clubs boetes van tienduizend tot twintigduizend euro. "Dat is een hoop geld, maar het liefst wil je ze raken waar het pijn doet: in de portemonnee."

Levchenko oppert ook andere maatregelen als het mis gaat: "Als je thuiswedstrijden zonder publiek moet spelen of punten in mindering brengt, zal er echt wel meer aandacht komen voor de eigen supporters."

Elkaar aanspreken
Ook supporters hebben een belangrijke rol om racisme en discriminatie tegen te gaan, zegt Humberto Tan, voorzitter van de commissie Mijnals. De commissie is in het leven geroepen door de KNVB en adviseert bij het bestrijden van racisme en discriminatie in het voetbal.

"Clubs moeten niet alleen financieel gezond zijn, maar ook sociaal gezond. Dat betekent dat er een omgeving ontstaat waarbij supporters elkaar corrigeren bij ongewenst gedrag. Dat ze elkaar erop durven aan te spreken als het mis gaat. Het zou mooi zijn als clubs op die manier een zelfreinigend vermogen krijgen", zegt Tan.

Andere maatregelen die clubs kunnen nemen zijn een identificatieplicht als supporters het stadion in gaan, camerasystemen om daders sneller te herkennen en strengere straffen voor clubs. "Als je als club niet genoeg doet om de kans op discriminatie te verkleinen, zoals projecten voor jeugd en supporters, zou dat iets kunnen betekenen voor je licentie. Aan die knoppen kun je draaien."

Pilots om daders te herkennen
De KNVB laat weten dat het niet altijd makkelijk is om daders van discriminerende spreekkoren aan te pakken. Het is volgens de bond lastig om het bewijs rond te krijgen.

Wel zijn er pilots met slimme camerasystemen waarmee aanstichters sneller kunnen worden herkend. De voetbalbond gaat voorlopig niet sleutelen aan de hoogte van de boetes, omdat de KNVB van de rechter een paar keer te horen kreeg dat de straffen al te hoog waren.