“Deze doet niets meer. Deze ook niet. Hier zit heel veel ruis in en deze doet het ook niet goed.” Geconcentreerd drukt Aad de Ligt, regelmatig organist tijdens de zondagse erediensten in de Protestantse Kerk in Hooge Zwaluwe, een paar toetsen in van het monumentale orgel uit 1865. Een aantal tonen klinkt dof of doet het helemaal niet.

Het orgel heeft problemen met de luchttoevoer naar de pijpen. “Een orgel krijgt klank via de pijpen, die lucht krijgen via een verbinding”, legt Aad uit. Die verbindingen worden conducten genoemd. “Maar die zijn lek.”

Hij vergelijkt het probleem met het orgel met een kapotte tuinslang, met een scheur aan de zijkant. Daardoor komt het water er niet meer op de goede plek uit. Datzelfde geldt voor de lucht in de conducten. Door vocht in de kerk is loodcorrosie ontstaan in de verbindingen naar de pijpen. “Die dingen moeten nu opnieuw gemaakt worden.”

Het defect is volgens de organist goed te horen tijdens de zondagse diensten. “Zeker op het tweede klavier hoor je soms dat het niet zuiver klinkt”, zegt Aad. “Er zijn nu 13 tonen waarbij een probleem is. Dat lijkt weinig, maar als je niks doet, dan worden dat er steeds meer.”

Enkel op zondag wordt het orgel nog bespeeld. Voor orgelconcerten is het monumentale instrument niet zuiver genoeg meer. Toch wordt er aanstaande zaterdag, tijdens Open Monumentendag, een uitzondering gemaakt. Organisten Dirk Jan Versluis uit Stolwijk en Iddo van der Giessen uit Rotterdam verzorgen namelijk een benefietconcert, waarmee geld wordt ingezameld voor de restauratie van het orgel.

Er is ruim 18.000 euro nodig voor het vervangen van een stuk of dertig conducten. Daarvoor moeten alle 750 pijpen uit het orgel worden gehaald. Een orgelmaker uit Wijk en Aalburg begint aan het eind van het jaar of begin volgend jaar aan die klus. “Over een maand of acht zou het weer helemaal piccobello in orde moeten zijn.”