Nog op zoek naar een goedkope arbeidskracht voor je boerderij, fabriek of winkel? De plekken om die te scoren waren vroeger de kinderveilingen. Op welke plekken ze werden gehouden, was bepaald geen geheim. Op grote aanplakbiljetten in dorpen en steden en zelf in advertenties in de krant kon je ze vinden.

Overheden zaten in hun maag met de vele wezen en probeerden de kosten voor de zorg voor hen zo laag mogelijk te houden door ze bijna als vee aan te bieden. Wie het laagste bod uitbracht, kon het kind mee naar huis nemen.

Dat werkte namelijk zo. Het bod dat je uitbracht was jouw inschatting van hoeveel geld jij per jaar nodig dacht te hebben van de overheid om voor de jongen of het meisje te zorgen. Dus hoe lager je bod, hoe minder geld de overheid kwijt was aan de 'zorg' voor het kind. Zo werd de zorg uitbesteed, reden om de kinderen ook wel bestedelingen te noemen.

Ramp voor de kinderen
Het was dan wel de goedkoopste manier om zorg te verlenen, vaak was het een ramp voor de kinderen. Hoe groot hun ellende was, heeft schrijver Menno Lanting in beeld gebracht in zijn boek De Bestedeling dat 16 september verschijnt. Lanting begint met een zoektocht naar de geschiedenis van zijn overgrootmoeder Geesken als hij erachter komt dat zij een bestedeling is.

Door diep in de archieven te duiken, ontdekt hij hoe groot deze uitbesteding was en welke gevolgen die had voor honderdduizenden kinderen die in de loop van de eeuwen op deze manier 'geholpen' zijn. Ze worden vaak mishandeld, misbruikt en uitgebuit.

Een van de vreselijke voorbeelden is pleegmoeder Mina Walraven uit Megen. Zij maakt het leven van de kinderen die aan haar zijn uitbesteed tot een levende hel. In 1936 moet de dan 61-jarige vrouw voor de rechtbank verschijnen wegens de mishandeling van Annie (9) en haar 6-jarige zusje Everdine die drie maanden bij haar waren. Beiden zitten onder bloedende wonden en schrammen.

Horrorverhaal
De kleinste van het stel komt met een vreselijk verhaal over wat 'tante' haar heeft aangedaan. "Ik heb een paar weken bij de tante Walraven gelogeerd. Tante heeft me een paar keer met een ijzeren stok op mijn rug geslagen omdat ik mijn broek heb bevuild. Ze heeft me ook een keer in het donker in een kamertje gezet met gebonden handen en met mijn handen tegen een brandende kachel geduwd, wat pijn deed. Dit is tweemaal gebeurd. Anne was erbij. Het slaan is ook een paar keer voorgekomen."

Mina verdedigt zichzelf en zegt Everdine slechts vier keer te hebben geslagen. En de kachel zou niet heet zijn geweest, toen ze haar daartegen duwde. Ook twee jongens die zo'n vijf jaar bij Mina verblijven, vertellen horrorverhalen. Bij de kleinste fout moeten ze zonder eten naar bed. Ze worden bewerkt met een wasbord of stok, krijgen niet of nauwelijks te eten en moeten in de schuur slapen.

Mina weet alles verborgen te houden, omdat ze tijdens de aangekondigde inspecties alles netjes op orde heeft. Uiteindelijk krijgt ze zes maanden gevangenisstraf. En dat was al heel bijzonder, omdat meestal de bestedelingen niet geloofd werden. Ze waren vaak aan hun lot overgeleverd en keken reikhalzend uit naar hun achttiende verjaardag. Dan waren ze, vaak zeer getraumatiseerd, volwassen en mochten ze hun pleeggezin verlaten.