Seksueel misbruik en mishandeling: dit gebeurde er op Kindertehuis Rustoord
Er is haast niets meer in de luxe witte villa aan de Heusdenbaan in Oisterwijk dat herinnert aan het jarenlange leed van toen. Tegenwoordig zit Hotel de Leijhof in het historische pand, maar van 1927 tot 1975 werd het kindertehuis gerund door de Zusters der Barmhartigheid.
In huize Rustoord werden kinderen ondergebracht van overleden moeders, moeders die lange tijd ziek waren, moeders die in een psychiatrische inrichting waren opgenomen of moeders die niet voor hun kind konden zorgen.
Rob van den Ven kwam in 1969 op Rustoord terecht na het overlijden van zijn moeder. "Er hing geen prettige sfeer. Ik voelde me opgesloten. Als ik de benen kon nemen dan deed ik het", vertelt hij in de documentaire die te zien is op Brabant+.
In het tehuis gold volgens historisch onderzoeker Ad van den Oord een systeem van straffen en belonen. "Daardoor is er een situatie ontstaan waarin misbruik en mishandeling ongestoord in stand bleven", legt hij uit.
Zo kreeg Huub Knubben, in de zeven jaar dat hij op Rustoord woonde, vaak straf van de zusters als hij in bed had geplast. "Dan werd of je onderbroekje in je gezicht gewreven of de zusters prikte met een vork of stok in je geslachtsdeel", blikt hij terug.
De mishandelingen en het misbruik hebben ook veel impact gehad op Jantje van Grunsven, die vanaf 1951 negen jaar lang op Rustoord verbleef. Hij begon al te trillen van angst als die ene zuster de bedden kwam controleren.
"Ze trok mijn geslachtsdeel omhoog en draaide aan mijn ballen."
"Ze had altijd een knuppel in haar linkerkant en deed met haar rechterhand mijn onderbroek omlaag. Dan trok ze mijn geslachtsdeel omhoog en draaide ze aan mijn ballen. Dat deed zo veel pijn, maar ik heb nooit gehuild", vertelt hij jaren later zichtbaar geëmotioneerd.
Het trauma dat hij door het seksueel misbruik heeft opgelopen, draagt hij vandaag de dag nog steeds mee. "Voor veel jongetjes is hun penis hun beste vriend, maar ik durfde mijn geslachtsdeel nooit aan te raken. Ook op latere leeftijd verbrak ik een relatie als iemand dichtbij me kwam", vertelt Jantje.
Volgens Jantje en Huub waren er ook goede zusters. "Maar ik had de pech dat er drie sadisten waren die het op mij gemunt hadden", zegt Jantje.
De zusters hadden hun favoriete kinderen die zij niet straften. Deze kinderen waren van goede huizen en zaten in een andere groep dan de arme kinderen of familieleden kwamen om de zoveel tijd een kijkje nemen, waardoor zij gespaard bleven.
"Bijna alle kinderen plasten in bed, omdat ze getraumatiseerd waren."
Zo heeft Rob van den Ven nooit te maken gehad met mishandeling of seksueel misbruik, omdat zijn oma regelmatig op bezoek kwam. "Maar bijna alle andere kinderen plasten in bed, omdat ze zo getraumatiseerd waren", zegt hij.
Door een groeiend tekort aan zusters en een nieuwe indeling van de jeugdzorg op initiatief van de overheid sluit Kindertehuis Rustoord in 1975 de deuren. De mishandeling en het misbruik komen pas jaren later rond 2010 aan het licht door meerdere boeken en het Deetmanproces.
"Wat opvalt in dit proces is dat alle daders een hand boven het hoofd wordt gehouden door lage straffen. Na hun straf kunnen daders in een andere functie beginnen en zo hun kerkelijke carrière voortzetten", zegt Van den Oord.
Kijk de ZondagDoc Kinderen van Rustoord op zondag 21 september
Deze ZondagDoc brengt een aangrijpend portret van een kindertehuis aan de hand van getuigenissen van oud bewoners, medewerkers en experts. 'Kinderen van Rustoord' is een verhaal wat je niet loslaat, met ruimte voor duiding en herstel.
ZondagDoc kijk je iedere zondagochtend op tv of wanneer je maar wilt op Brabant+.