Eigenaar Hendrik-Jan Verheijen van Landerije Tuin& Dier in Roosendaal stond erbij en keek ernaar. Tussen het plantenverkopen meldde zich een vrouw aan de kassa met de vraag of ze even het toilet kon gebruiken. Maar helaas, de toiletten zaten verstopt en Verheijen moest haar, net als andere klanten, ‘nee’ verkopen.

Maar daar legde de blonde vrouw zich niet bij neer. "Dan ga ik wel ergens anders zitten", zei ze tegen de eigenaar. Ze griste naar een emmer, liet haar broek zakken en plaste er vol in, leunend tegen de kassa. Vervolgens kieperde ze de inhoud als een afscheidsgroet onder de balie door. "Ik kan het nog steeds niet geloven", zegt Verheijen.

"Het is spijtig dat dit nou net in Roosendaal moet gebeuren, daar hebben ze juist zo hard gewerkt om er openbare toiletten bij te krijgen", zegt een woordvoerder van de Toiletalliantie, een organisatie die zich hard maakt voor meer toiletten in de openbare ruimte. Een incident waarbij urine wordt gegooid komt zelden voor, maar de frustratie van de vrouw herkent hij wel. "We krijgen heel regelmatig dit soort meldingen."

Hoge nood
"Je ziet vaak dat er wél toiletten zijn, maar dat ze op slot zitten of niet werken", stelt de woordvoerder. "De ondernemer denkt vaak: ‘Ja, boeien’, terwijl het heel vervelend is voor mensen die rekenen op een toilet dat er niet is."

Volgens de Toiletalliantie blijft daardoor één op de vier Nederlanders soms liever thuis, uit angst dat ze onderweg geen wc vinden. En met 3,5 miljoen mensen die kampen met blaas- of darmproblemen is dat een serieus probleem, zo vinden ze.

De organisatie hekelt het tekort aan openbare wc’s, iets wat ze zowel ondernemers als gemeenten aanrekenen. "Als je bij een grote modezaak gaat winkelen ben je vaak een half uur of drie kwartier binnen. Dat is lang om zonder wc te zitten voor sommige mensen. Dat moet stukken beter."

"Het is heel Nederlands om alleen aan de kosten te denken en niet aan de opbrengsten", zegt de alliantie. De woordvoerder schetst een voorbeeld: "Stel dat deze mevrouw planten had willen kopen maar heel nodig naar de wc moest, dan gaat ze misschien naar huis en loopt de ondernemer inkomsten mis."

Roosendaal scoort, Brabant niet
De alliantie houdt ook een ranglijst bij van hoe toiletvriendelijk een gemeente is. Roosendaal scoort relatief goed. Maar dat was ooit anders, benadrukt de woordvoerder. "De gemeente bungelde onderaan in de lijst. Maar de gemeenteraad was het zat en investeerde flink in nieuwe toiletten en het openstellen van bestaande wc’s."

Voor de rest van Brabant ziet het wc-landschap er minder rooskleurig uit. "De provincie staat één-na-laatste, alleen Groningen doet het slechter," zegt de alliantie. "In Waalre zijn er bijvoorbeeld helemaal geen openbare wc’s. De gemeente zegt: je kunt wel bij een winkelier naar binnen. Maar als je een blaasprobleem hebt, dan heb je daar niks aan." Het rapport cijfer voor Brabant is dan ook karig: een 4,4.

Wie écht op knappen staat, kan terecht bij de zogenoemde HogeNood-app, waarmee je het dichtstbijzijnde toilet kunt vinden. In het geval van de blonde vrouw in Roosendaal had ze op slechts één kilometer afstand, zo’n vier minuten rijden, haar plasje kunnen plegen bij een fastfoodrestaurant.