Polyamorie is het hebben van meerdere liefdesrelaties tegelijk, met openheid en instemming van alle betrokkenen. Deze vorm van relatie komt in Nederland steeds vaker voor. De organisatie Pluk de Liefde schat dat er in Nederland tussen de 65.000 en 140.000 mensen (25-79 jaar) zijn die in een polyamoureuze relatie leven. Dat is ongeveer 0,8 procent van de bevolking in die leeftijdsgroep. Toch zijn bijna alle Nederlandse regels gemaakt voor koppels van twee.

Ouderschap
Dat merk je bijvoorbeeld bij het ouderschap. "De wet is gericht op maximaal twee juridische ouders", vertelt Edith Schnackers, familierechtadvocaat bij advocatenkantoor Advocaten Familie-& Erfrecht. In polyamoureuze gezinnen zorgen echter vaak meer volwassenen samen voor de kinderen. "Dat levert problemen op. Voor de wet bestaan die extra ouders namelijk niet. Een kind kan maar twee juridische ouders hebben. Als een kind in het ziekenhuis ligt, mag een derde ouder bijvoorbeeld geen medische beslissingen nemen. En als de juridische ouders overlijden, is er wettelijk geen rol voor de derde ouder weggelegd."

Financiën
Ook op financieel vlak lopen polyamoureuze relaties tegen beperkingen aan. "Op grond van de wet is de derde persoon in een polyamoureuze relatie geen erfgenaam." Bovendien erkent de Belastingdienst slechts één fiscaal partnerschap. Toeslagen, belastingvoordelen of aftrekposten kunnen dus alleen door twee partners gedeeld worden. Bij hypotheken ligt dat anders. "Je kan natuurlijk wel met z'n drieën een huis kopen en daarop een hypotheek afsluiten." Toch waarschuwt de familierechtadvocaat voor de risico’s wanneer een relatie stukloopt. "Het is vaak al lastig om met twee mensen iets te verdelen, laat staan met drie personen. Het is makkelijker gezegd dan gedaan."

Bij een overlijden erft alleen de officiële partner of het kind. De andere partner krijgt niets en kan zelfs het gezamenlijke huis kwijtraken. Toch is daar volgens Schnackers een oplossing voor. "Je bent in Nederland vrij om een testament op te stellen. Daarin kan je precies vastleggen wie wat erft."

Verzekeringen en pensioenen
Verzekeringen en pensioenen zijn vaak op dezelfde manier ingericht. "Een nabestaandenpensioen geldt meestal alleen voor één partner, bij een levensverzekering staat vaak standaard maar één begunstigde partner genoemd en ook al wonen drie volwassenen samen met hun kinderen, verzekeraars hanteren nog steeds de klassieke definitie van een gezin: twee ouders met kinderen. Dat kan betekenen dat een van de partners nergens recht op heeft, bijvoorbeeld bij een reis- of aansprakelijkheidsverzekering."

Afspraken maken
Schnackers benadrukt hoe belangrijk het is om in een polyamoureuze relatie goede afspraken te maken. "Het liefst zelfs meteen aan het begin", zegt ze. "Zo voorkom je conflicten als het op liefdesvlak onverhoopt misgaat. Je kan dan altijd terugvallen op de gemaakte afspraak. Dit is vooral in het belang van eventuele kinderen, zodat ze, zonder pardon, weten waar ze aan toe zijn."

Zulke afspraken zijn ook handig als er uiteindelijk een rechtszaak volgt. "Mocht het zover komen, kan de rechter daarop terugvallen. De rechtspraak staat nog in de kinderschoenen als het gaat over polyamoureuze relaties, dus het is op voorhand nog onzeker hoe de rechter gaat oordelen."