Boerenkiel krijgt nieuwe look: Oeteldonkse traditie in een modern jasje
“Het is hoog tijd dat de traditionele blauwe Oeteldonkse kiel weer terugkomt in het straatbeeld”, zegt Joost van Keulen. Als minister van protocol van de Oeteldonksche Club ziet hij het als zijn taak om de tradities te bewaken en door te geven. Deze week viert Oeteldonk zijn 143-jarig bestaan, een feestweek waarin de Oeteldonkse tradities centraal staan.
Maar hij ziet dat steeds meer feestvierders tijdens carnaval in Den Bosch een zwart colbert met emblemen dragen in plaats van de traditionele boerenkiel. “Het zwarte jasje is gekomen omdat voornamelijk vrouwen zich niet helemaal thuis voelen in de boerenkiel. Het is een vrij mannelijk kledingstuk, recht toe recht aan. Ik begrijp hun keuze, maar ik zie liever een alternatief dat geïnspireerd is op de boerenkiel."
Dat het zwarte colbert steeds populairder wordt, komt volgens Van Keulen ook door bezoekers van buiten Oeteldonk. “Vroeger, zo’n twintig jaar geleden, kwamen mensen van buiten Den Bosch vaak niet binnen bij kroegen zonder kiel. Met een zwart jasje lukt dat wel, en bovendien zijn die jasjes buiten Den Bosch veel makkelijker te krijgen dan een boerenkiel.”
“Ik weet niet of het praktisch is om te dragen met carnaval.”
Om de boerenkiel weer populair te maken, vroeg de Oeteldonksche Club studenten van het Koning Willem I College om de boerenkiel 'in een nieuw jèske te gieten'. Studente Ot (18): “Ik vind het jammer dat iedereen hetzelfde draagt. Toen ik hoorde dat we een eigen variant mochten maken, dacht ik meteen: ja, dit wordt leuk.”
De 17-jarige Joany wijst trots naar de rood-wit-gele mouwen van haar vrouwelijke variant van de boerenkiel. “Het enige dat hetzelfde is als de boerenkiel, zijn de kleuren,” zegt ze. “De Oeteldonkse kleuren zitten in de mouwen en ik heb er diamantjes op gezet, want ik hou van glitter en glamour.”
Ot draait haar ontwerp op de paspop en laat de diepe V-hals, het rokje met grote emblemen en de wijde pofmouwen zien. “Ik weet niet of het echt praktisch is om te dragen met carnaval, maar het is in ieder geval wel vrouwelijk”, zegt ze lachend.
“Iedereen maakt zijn kiel persoonlijk met emblemen en versieringen."
Maar het gaat niet alleen om vrouwelijke jasjes. Er zijn ook varianten voor mannen en kinderen gemaakt. Zo kan iedereen een boerenkiel kiezen die bij hem of haar past. “De boerenkiel is het symbool van gelijkheid. Hoe mooi is het als iedereen weer teruggaat naar de boerenkiel in Den Bosch,” zegt Van Keulen.
De Brabantse Denzell, oorspronkelijk van Curaçao, maakte zijn eigen variant met felle kleuren en veren. “Carnaval ken ik uit Curaçao van gezellige muziek, lekker eten en goede vibes. In Den Bosch is dat totaal anders. Voor mij voelde het eerst een beetje vreemd om zo’n kiel te maken, dus gaf ik er gewoon mijn eigen draai aan,” vertelt hij. Toch past zijn ontwerp nog steeds bij de traditie. “Iedereen maakt zijn kiel persoonlijk met emblemen en versieringen. Ik heb er een stukje van mezelf in verwerkt.”
"De Oeteldonkse jeugd kiest steeds vaker voor de boerenkiel."
Zaterdagmiddag zijn alle moderne kielen op de Parade getoond tijdens een modeshow. Uiteindelijk kiest de Oeteldonksche Club één of meerdere ontwerpen die later in de winkel komen te hangen. “De Oeteldonkse jeugd kiest wel al steeds vaker voor de traditionele boerenkiel om zich te onderscheiden van de ‘buitenstaanders’. Dat kunnen wij natuurlijk alleen maar stimuleren.”
Ot kijkt ernaar uit: “Ik zou het heel vet vinden als duizenden mensen in mijn ontwerp rondlopen. Maar aan de andere kant weten de meeste mensen niet dat ik het heb gemaakt, dus ik denk dat het vooral voor mezelf leuk is.”
Dit is waarom ze in Oeteldonk boerenkielen dragen
Vroeger tijdens carnaval in Den Bosch droeg iedereen hetzelfde, zodat rijk en arm gelijk waren. Iedereen kleedde zich als de laagste sociale klasse, de boeren. Boeren droegen een stevige, donkerblauwe jas over hun gewone kleding. Deze boerenkiel was goedkoop, praktisch en makkelijk te dragen voor iedereen.
Andersom kon het niet: de boeren konden de kleding van de rijke elite namelijk niet betalen. Zo ontstond de boerenkiel in Den Bosch, een jas waarmee iedereen gelijk was en mensen samen konden feesten.