Oktober is al jaren ‘Stoptober’: dé maand waarin duizenden mensen hun sigaret of vape vaarwel zeggen. Dat klinkt makkelijker dan het is. Want stoppen lukt nog wel, maar gestopt blijven? Dat is vaak het echte gevecht. Daar weet Sandra Banks (40) alles van. Pleisters, medicijnen en de pakjes die resoluut in de prullenbak verdwenen, maar volhouden lukte niet. "Wel een paar weken, maar het is zo'n sterke gewoonte, dat hou je niet op wilskracht een leven lang vol", zegt ze.

Ze deed bijna tien jaar lang stoppogingen op eigen kracht, toen ze bij Brenda Prinsen (58) de paardenbak instapte. "Nu ben ik een jaar gestopt, dat was me zonder die paarden waarschijnlijk niet gelukt."

Brenda legt uit hoe dat werkt, en vooral waarom die paarden nou zo'n handig 'hulpmiddel' zijn bij het stoppen met roken. "Paarden zijn vluchtdieren. Ze scannen hun omgeving constant: is het veilig, kan ik deze kudde vertrouwen?" Dat vertrouwen op hun gevoel en omgeving gebruiken ze in de coaching. "Ook bij mensen voelen ze aan wat er speelt. Het zijn heel goede leugendetectors."

In de bak kijkt Brenda dus hoe het paard reageert op de vragen en antwoorden van de roker. Samen met de deelnemer - de coachee - bespreekt ze dat. "Stoppen met roken gaat bijna altijd verder dan simpelweg dat pakje weggooien. Roken heeft vaak een functie voor de roker, bijvoorbeeld gewoonte, verveling, onzekerheid, verdriet of stress", legt Brenda uit.

De paarden maken volgens haar inzichtelijk waarom iemand rookt. "Bij een van mijn coachees bleef het paard maar rollen, voor paarden een manier om iets van zich af te schudden. Zo kwamen we erachter dat ze onverwerkt verlies had in haar jeugd. Later bleek dat ze was begonnen met roken, omdat haar moeder haar niet accepteerde. Als je dat gevoel eerst wegwerkt, is het blijvend stoppen met roken makkelijker."

Zo laten paarden dus zien wat eronder ligt. "Ze zijn net spiegels, heel eerlijk." Want in de spreekkamer kan iemand zichzelf nog wat wijs maken, een paard trapt daar niet in.

Tijdens een sessie met Sandra wordt dat duidelijk. Ze legt pionnen neer voor de momenten waarop ze vaak rookte: ’s ochtends bij de koffie, tijdens een wandeling, na het avondeten. Samen met Doortje, Brenda's Belgisch trekpaard van bijna duizend kilo, loopt ze het parcours langs.

Bij de pion die ‘lunchpauze’ moet voorstellen, stopt Doortje abrupt. Sandra fronst. “Ik dacht niet dat dit een moeilijk moment was, maar in de lunchpauze rookten mijn collega’s altijd. Ik deed dan mee. Nu ik dat niet meer doe, weet ik soms niet goed wat ik met mezelf aan moet.” Brenda knikt. “Kijk, dat is zo’n inzicht dat je niet uit een standaardgesprek haalt.”

Zover Brenda weet, is ze de enige in Nederland die op deze manier rokers helpt. De zorgverzekeraars vergoeden de aanpak vanuit de basisverzekering. "Ik ben aangesloten bij coachingsorganisatie ZoHealthy, en zij hebben contact met de verzekeraars."

Sandra is nu bijna een jaar gestopt met roken. En daar is ze supertrots op. "Ik had dat niet verwacht", bekent ze. "Ik rookte omdat ik controle wilde hebben over mijn emoties en dagindeling, leerde ik. Het is confronterend maar helpt wel."