De drie organiserende omroepen, Omroep Brabant, L1 en Omroep Zeeland, kregen lof omdat ze alle zeven lijsttrekkers naar het zuiden wisten te halen. Niet heel gek, vond Jeroen Pauw, want samen zijn Brabant, Limburg en Zeeland goed voor 35 zetels. “Daar valt dus wat te halen.”

Eindelijk nieuwe onderwerpen
PVV-leider Geert Wilders mopperde tijdens het debat dat er te veel debatten zijn, maar volgens de landelijke pers was dit er eentje die ertoe deed. De lijsttrekkers spraken niet over oude stokpaardjes, maar over zuidelijke thema’s: de groei van Brainport, mijnschade in Limburg, de bereikbaarheid van Zeeland en waterkwaliteit. Het zijn onderwerpen die in veel andere debatten onbesproken bleven en voor nieuwe inzichten zorgen.

Over de waterkwaliteit werd bijvoorbeeld goed gedebatteerd. “De kwaliteit en veiligheid van ons water staan onder druk,” waarschuwde CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal. Toen Wilders en Joost Eerdmans (JA21) klaagden over “onzinnige EU-regels”, beet Frans Timmermans terug: “We doen dit niet voor Europa, maar voor onze gezondheid. Word nou eens wakker.”

De regionale krant De Limburger vond dat er nóg meer ruimte had mogen zijn voor regionale onderwerpen, zoals Chemelot of rijksbanen in Limburg.

In debat met Clown Bassie
De meeste kijkers genoten van de eerste tv-confrontatie tussen PVV-leider Wilders en SP’er Jimmy Dijk. Die laatste wees erop dat de armste wijken in Brabant onder Wilders’ beleid niets opschoten. Wilders noemt Dijk daarop een nepsocialist waar Nederlanders genoeg van hebben, omdat hij alle asielzoekers binnenlaat.

Dijk reageert minstens zo fel, hij doet een huilende clown na en wrijft dramatisch in zijn ogen: “Dit is precies clown Bassie die aan de macht was, en nu weer huilen dat er te veel mensen binnen komen. Je was anderhalf jaar aan de macht, je kón dit oplossen voor Nederland, en je hebt níéts gedaan”, zegt hij stellig.

SP-Kamerlid Sandra Bekkerman zegt in talkshow Pauw& De Wit dat ze trots is op Dijk. “Hij wilde echt graag in debat met Wilders en dit deed hij goed.” Dijk zelf deelde het fragment trots op Facebook, en de traangebaren van zijn “clown Bassie”-moment circuleren inmiddels als gifjes op sociale media.

Zwevende kiezer (even) op hun plek
Hoewel de zuidelijke provincies traditioneel rechts stemmen, kwamen vooral linkse partijen goed uit de verf. Dat bleek ook bij het publieksdeel, waar zwevende kiezers letterlijk op traptreden konden ‘landen’ bij een partij. De Limburger vond dat ‘verrassend inzichtelijk’: de meeste kiezers vonden hun plek, al bleef een enkeling na het debat richtingloos.

Volgens het AD lijkt het debat effect te hebben op de peilingen: D66 stijgt, PVV en CDA zakken licht. “Het debat brengt alle partijen dichter naar elkaar toe", aldus I&O-peiler Peter Kanne.

Het belang van het Zuiden
De Brabantse gemoedelijkheid bleek besmettelijk, luidde commentaar van politiek journalist Sara Berkeljon van De Volkskrant. De Brabantse kiezer vindt dat samenwerken hier gepaard gaat met respect voor elkaar, en dat was te zien in hoe middenpartijen elkaar spaarden. "Het viel op hoe partijen het op veel gebieden met elkaar eens waren tijden het debat", schrijft ze. Ook viel op hoe lijsttrekkers die zelf uit de zuidelijke provincies komen, gebruikmaakten van hun afkomst.

Ook AD en NRC vonden de vele overeenkomsten tussen partijen opvallen. Juist over onderwerpen die in de zuidelijke provincies spelen, zoals compensatie voor mijnwerkers en aandacht voor de Brainport Regio. Toch blijft de vraag: waarom lukt het Den Haag zo moeilijk om deze regio in het vizier te houden? “De regio is net zo belangrijk als de Randstad,” schreef De Limburger, “maar de praktijk blijft weerbarstig.”

Of Den Haag nu echt iets doet met de boodschap van het zuiden, moet blijken in de komende regeerperiode. Maar één ding is zeker: volgens de media heeft het Debat van het Zuiden zijn plek veroverd.