Waar het vroeger heel normaal was om voor je te houden op wie je stemde, ziet Jochem Tolsma, socioloog van de Radboud Universiteit, dat mensen hier tegenwoordig minder krampachtig over doen. Volgens hem dragen onder meer sociale media hieraan bij. “Je weet daardoor dat je niet meer de enige bent die op een bepaalde manier denkt.”

Tolsma vindt het goed dat je nog steeds anoniem kunt stemmen, maar voor de democratie is het volgens hem positief om met elkaar te praten over je eigen politieke voorkeur. Het maakt volgen hem wel verschil met wie je dat doet. Als je jouw stem bespreekt met mensen die dicht bij je staan, zoals vrienden en familie, kan dat volgens zomaar iets positiefs opleveren. “Je kunt argumenten uitwisselen en je kunt anderen overtuigen van jouw standpunt”, legt hij uit.

Die mening deelt Tobias Stark, socioloog van de Universiteit Utrecht. “Vaak heb je met mensen uit je eigen omgeving een positieve band en ben je ook niet geneigd om die mensen op een negatieve manier weg te zetten.”

Risico bij collega's
Socioloog Tolsma ziet aan de andere kant wel meer risico als je kleur bekent tegenover mensen die je minder goed kent, bijvoorbeeld collega’s: “Het is dan mogelijk dat je in je eigen mening extremer wordt en je niet tot elkaar komt, maar juist verder weg van elkaar komt te staan.”

Dit komt door onderlinge verschillen als mens. Met vrienden en familie heb je raakvlakken en dit is in het algemeen minder het geval bij collega’s. “Als je dan ook nog verschilt van mening, dan zijn de verschillen zo groot dat je je nog verder wil afzetten. ‘Ik ben echt niet zo als die’ of ‘ik ben dit’, hoor je dan. Mensen gaan dan in groepen denken”, stelt Tolsma.

Met als gevolg dat je dan juist verder uit elkaar groeit. Ook in de dagelijkse omgang met diegene. Tolsma benadrukt: “Dit is een mogelijk negatief gevolg, dus dit hóeft niet zo te zijn. Over het algemeen is er niks mis mee om je standpunt te delen. Mensen zijn er ook wel toe bereid om hierover in gesprek te gaan.”

Volgens zijn collega-socioloog hebben mensen vaak de neiging om mee te praten met anderen of om in gesprekken juist niks te zeggen. “Maar juist als je met elkaar in gesprek gaat, dan zie je dat er mensen zijn met andere meningen. Op zo'n moment kun je juist doorvragen en elkaar beter leren begrijpen.”