D66
Een premier voor alle Nederlanders. Dat zou D66-voorman Rob Jetten (38) willen zijn. Zijn partij koerst af op 26 zetels. Jetten wint veel kiezers uiteraard van GroenLinks-PvdA, maar D66 haalt ook aanzienlijk veel kiezers weg bij partijen aan de rechterzijde, blijkt uit het kiezersonderzoek van IPSOS in opdracht van de NOS.

Twintig procent van de mensen die bij de vorige verkiezingen op de linkse samenwerking stemden, koos deze keer voor D66. Rob Jetten wint in gelijke mate van NSC (dertien procent) en de VVD (elf procent).

Met name in de grotere steden doet de partij het goed, daar wonen immers meer progressieve kiezers. Maar ook buiten de steden gaat D66 er fors op vooruit ten opzichte van twee jaar geleden. Flink wat Brabanders (links, rechts en vooral midden) blijken te porren voor het onbreekbare optimisme van Rob Jetten.

PVV
Met bijna alle stemmen geteld gaat D66 gelijk op met PVV. Het verschil in stemmen ligt rond de tweeduizend. Op veel plekken in Brabant blijft de PVV de grootste partij. Hoewel daardoor een groot deel van de kaart van Brabant PVV-blauw kleurt, is dat niet het hele beeld. Geert Wilders moet namelijk inleveren in Brabant.

Volgens het kiezersonderzoek van IPSOS is elf procent van de PVV-stemmers in 2023 deze keer thuis gebleven. Negen procent heeft VVD gestemd, acht procent JA21 en zes procent ging naar Forum voor Democratie. Opvallend is dat de PVV vijf procent van haar stemmers is verloren aan D66.

PVV-kiezers vinden het vooral belangrijk om gehoord te worden. Bij de vorige verkiezingen wist Wilders door zich milder voor te doen een groep kiezers aan te trekken voor wie het resultaat telt. Dat de PVV aardig wat verliest zal ongetwijfeld met het gebrek aan resultaat te maken hebben.

VVD
Een dansende Dilan Yesilgöz woensdagavond op de uitslagenavond van de VVD. Tot kort voor de verkiezingen leek de partij onder haar leiding af te stevenen op een dramatisch verkiezingsresultaat. Met twee zetels verlies bleef de schade beperkt. Yesilgöz heeft het tij weten te keren. Ook in Brabant verliest de VVD maar een beetje.

Het laat misschien zien dat het de mogelijke afhakers niet te doen was om de radicalere, rechtse koers van de opvolger van Mark Rutte, maar om haar populistische stijl. Alles wat Yesilgöz hoefde te doen, was leren dat het beter is om zo nu en dan even je mond te houden en tot tien te tellen. Voor de Brabantse kiezer lijkt dat in ieder geval voldoende.

Toch zal het pijn doen dat D66 het VVD-bolwerk Breda heeft weten over te nemen. Jarenlang was de VVD niet weg te denken en stond de stad politiek gezien bijna gelijk aan de partij.

CDA
Henri Bontenbal was de gedoodverfde kandidaat om premier te worden. Tot hij aanschoof bij Nieuwsuur en zich onhandig uitliet over homoseksuele jongeren die in het religieus onderwijs wel ‘homo mogen zijn’, maar niet ‘homo mogen doen’. Bontenbal vindt dat niet kunnen, maar verdedigde dat religieus onderwijs mag botsen met andere grondrechten. Het lijkt de kiezers op de ‘C’ van Christen in het CDA te hebben gewezen.

De partij doet het in Brabant absoluut niet slecht en weet terug te veren. Het CDA heeft in het zuiden nog een lange weg te gaan, wil het de oude glorietijden herstellen. Voorlopig zal het dat zonder een premier Bontenbal moeten doen.

GroenLinks-PvdA
Pijnlijk. Dat was de verkiezingsavond voor de linkse samenwerking. De partij verloor vijf zetels, de positie als tweede partij van het land én haar leider Frans Timmermans.

Eerlijk is eerlijk: het naar rechts-hellend Brabant winnen zat er voor GroenLinks-PvdA nooit in. Maar dat de partij niet eens stabiel is weten te blijven en ook niet de grootste kon worden in de progressieve steden doet, moet steken.