'Tijdens de fotoshoot wisten we: dit is de laatste familiefoto met haar'
Een strijder. Zo typeert Vanessa haar moeder Ria Fonken uit Tilburg. Als veel te vroeg geboren baby moest ze al knokken voor haar leven en toen later bleek dat ze slechthorend was, moest ze ook daar mee om leren gaan. Begin 2022 kreeg Ria te horen dat ze kanker had, maar ze gaf de moed niet op en vocht er tweeëneenhalf jaar bij. Totdat ze op 18 juni 2024 was uitgevochten en de handdoek in de ring moest gooien.
“Mijn moeder was een hele knappe vrouw”, vertelt Vanessa. “En ze was niet alleen mooi om te zien, maar ook mooi aan de binnenkant. Toch zorgde haar slechthorendheid voor een minderwaardigheidscomplex. Daar werd achter haar rug over gekletst en dat maakte haar heel onzeker. Voor mijn vader maakte het niets uit. Toen hij haar in 1976 leerde kennen, viel hij als een blok voor haar. En zij voor hem. Dus al die andere mannen die achter haar aan zaten, hadden het nakijken.”
De in Den Haag geboren Walther Fonken en Ria Fonken-Jaarsveld uit Tilburg waren elkaars grote liefde. Een blik was genoeg en na tien maanden verkering vond Ria het wel tijd worden en stelde ze tijdens een avond stappen voor om te gaan trouwen.. Vanessa: “Dat is wel een leuk verhaal. Want op de avond dat ze dat voorstelde, hadden ze al het nodige gedronken. Dus mijn moeder vroeg de volgende ochtend of hij eigenlijk nog wel wist waar ze het over hadden gehad. Nou, dat wist hij nog heel goed!”
Alles was bespreekbaar: roken, drugs, vriendjes, als we maar eerlijk waren
In december 1979 werd Vanessa geboren en zes jaar later haar zus Verona. “We waren -en zijn nog steeds- een heel fijn en hecht gezin. Maar ook pittig, we kunnen goed ruzie maken met elkaar maar het ook altijd goed uitpraten. Alles was bespreekbaar thuis: roken, drugs, vriendjes, als we maar eerlijk waren, dat vonden ze het belangrijkste. Ze lieten ons naar films kijken over drugsgebruik, zodat we zagen wat de gevolgen waren."
De deur van de familie Fonken stond voor iedereen open en Ria hield de boel draaiende. “Mijn moeder was de spil van ons gezin. Ze was thuis als wij uit school kwamen en inderdaad de moeder die met thee en koekjes op ons zat te wachten en naar onze verhalen luisterde. Onze vrienden kwamen graag bij ons omdat er over weinig dingen moeilijk werd gedaan. Er kon veel.”
“Mijn vader was rustig en kon soms ook wel streng zijn. Dan mochten we bijvoorbeeld als straf niet buiten spelen van hem. Mijn moeder had het hart juist op de tong, kon wispelturig zijn en was toegeeflijk. Als mijn vader na een nachtdienst lag te slapen en dus van niets wist, zei ze: vooruit, ga maar lekker naar buiten. Dat hebben we zo vaak meegemaakt, dat we van hem iets niet mochten en dat mijn moeder dan naar ons keek van ‘komt wel goed’. ”
Vanessa heeft fijne herinneringen aan alle zondagen dat ze bij de oma’s op bezoek gingen, aan camping De Couwenberg in Netersel en camping de Leuvert in Cromvoirt waar ze als gezin jarenlang ieder weekend en in de vakanties naartoe gingen. “We zijn nooit naar het buitenland geweest, maar ik heb dat eigenlijk niet echt gemist. We hadden het heerlijk op de camping, kenden daar iedereen en konden doen waar we zin in hadden. Wat wil je als kind nog meer.”
De buren hadden mij de hele nacht horen huilen, mijn moeder had niets gemerkt
De handicap van moeder Ria stond een fijn gezinsleven dus absoluut niet in de weg, maar had wel de nodige impact. “Mijn vader werkte destijds nog in nachtdiensten. Op een ochtend kwam hij thuis en vertelden de buren hem dat ze mij de hele nacht hadden horen huilen. Mijn moeder had niets gemerkt. Toen is hij, totdat ik ouder was, als glazenwasser gaan werken zodat hij ’s nachts thuis kon zijn.”
Het betekende ook dat de meiden, en met name Vanessa, op jonge leeftijd wijs en zelfstandig waren. “Ik nam de telefoon al op toen ik drie was en legde haar uit wie had gebeld en waarover. Ik hielp haar met van alles en leerde al vroeg hoe ik met haar slechthorendheid moest omgaan. Het was gewoon iets waar we rekening mee moesten houden. Maar ze was zo’n lieve moeder dat je dat met liefde voor haar deed.”
Als Ria in januari 2022 een plekje onder haar borst ontdekt, krijgt ze in eerste instantie pijnstillers, maar de pijn blijft. Er volgen meer onderzoeken en de diagnose is onverbiddelijk: longkanker. Vanessa: “Het was meteen duidelijk dat ze niet konden opereren, dus dat was een grote klap. Maar dankzij haar strijdlust en de immunotherapie heeft ze toch nog 2,5 jaar geleefd. Die therapie was echt een wondermiddel, ze voelde zich zo goed, supergoed zelfs, onvoorstelbaar.”
In die ‘extra’ tijd heeft Ria nog genoten van haar gezin en vooral van haar drie kleinkinderen, haar oogappels, vertelt Vanessa. “Ze was zo’n lieve oma. Mijn twee dochters en de dochter van Verona waren gek op haar en heel close. Misschien dat zij hun oma nog wel meer missen dan wij onze moeder.”
“Mijn dochters wilden nog heel graag een fotoshoot met hun oma en de rest van de familie. Dat hebben we gedaan in oktober 2023, nadat we in januari hadden gehoord dat de kanker was uitgezaaid naar haar hoofd. Wat natuurlijk een heel slecht bericht was. De shoot was prachtig maar ook erg emotioneel. We wisten dat het de laatste familiefoto met haar zou zijn.”
Ze werd zo verschrikkelijk ziek, ze wilde niet meer, het was klaar
Nog steeds geeft Ria het niet op en ze begint aan een chemokuur om de uitzaaiingen eronder te krijgen. “Maar al na de eerste kuur werd ze zo verschrikkelijk ziek. Ze wilde niet meer, het was klaar. Toen hebben we thuis alles zo ingericht dat ze niet meer naar boven hoefde.”
De laatste weken van Ria’s leven heeft Vanessa fulltime voor haar gezorgd, ook omdat het voor haar vader alleen niet vol te houden was. “Samen met thuiszorg Cura Excellent. Het was zwaar, maar vooral erg fijn dat ik dat voor haar en mijn vader heb kunnen doen. Haar grote wens was om thuis met ons om haar heen te overlijden en zo is het gegaan. Op 18 juni 2024 is ze rustig ingeslapen.”