Tijdens zo’n onderzoek controleert de gemeente of iemand echt op het opgegeven adres woont. Dat proces kan maanden duren.

Afgelopen jaar werden in Eindhoven 2223 van dit soort onderzoeken gestart. Op dit moment lopen er nog 1097. Hoe vaak zo’n onderzoek tot maatregelen leidt, kan de gemeente niet zeggen.

Eindhovense ontdekt fout
De kwestie kwam aan het rollen door Gudule Martens, een vrouw die al 36 jaar in hetzelfde huurhuis in Eindhoven woont. Zij kreeg plotseling een brief van de gemeente waarin een adresonderzoek werd aangekondigd. Toen ze op de website van de gemeente ging kijken, las ze daar dat haar DigiD tijdens het onderzoek geblokkeerd zou zijn.

Als je maandenlang geen DigiD kunt gebruiken, heeft dat grote gevolgen. Je kunt dan niet inloggen bij instanties als de gemeente, de Belastingdienst, het UWV of in het ziekenhuis.

En omdat in Eindhoven iedereen een adresonderzoek kan aanvragen, zou volgens de site iedereen kunnen zorgen dat jouw DigiD wordt geblokkeerd.

Ministerie grijpt in
Het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) stelt dat de tekst van de gemeente niet klopt: een DigiD-account wordt niet automatisch geblokkeerd. Alleen de overheidsorganisatie Logius mag dat doen.

"Het is niet aan de gemeente maar aan Logius om een DigiD te blokkeren," zegt een woordvoerder van BZK. "Zij kunnen dat besluiten als er signalen zijn van misbruik of fraude." Het ministerie heeft Logius opdracht gegeven om de gemeente Eindhoven hierop aan te spreken. Inmiddels heeft de gemeente Eindhoven de tekst op de website aangepast.

Wat wél klopt, is dat tijdens een adresonderzoek geen nieuwe DigiD kan worden aangevraagd. Logius weet dan namelijk niet zeker naar welk adres de activatiecode gestuurd moet worden.

Verscherpt toezicht
De tik op de vingers is extra pijnlijk voor de gemeente Eindhoven, die sinds vorige maand pas niet meer onder verscherpt toezicht van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) staat. De gemeente werkte de afgelopen tweeënhalf jaar aan betere bescherming van persoonsgegevens en voldoet nu aan de eisen.