Bijna twintig jaar geleden werd het pand aan de Havendijk in Den Bosch gekraakt. Het stond al jaren leeg en was volgens de krakers in verval geraakt. Sindsdien is het uitgegroeid tot een creatieve, culinaire en sociale hotspot. Mensen lopen er in en uit, maar allemaal in een ontspannen sfeer. "De eigenaar liet het verloederen, wij hebben er nieuw leven in geblazen", verduidelijkt Kevin.

De vrijplaats ligt in de zogenoemde Bossche Stadsdelta, een gebied waar de gemeente huizen wil bouwen. Als het aan Kevin en de medebewoners ligt, blijven zij daar wonen tot er daadwerkelijk een schop in de grond gaat.

Vondst van asbest
De laatste weken is de stemming er enigszins omgeslagen. Het handjevol vaste bewoners kreeg te horen dat er asbest was gevonden in het gebouw en dat is slecht voor de gezondheid. Het kankerverwekkende spul werd ontdekt in een onderzoek dat was ingesteld in opdracht van de pandeigenaar, Edison Vastgoed in Vught.

De projectontwikkelaar zou door burgemeester en wethouders zijn gesommeerd om het pand op korte termijn te ontruimen en af te sluiten. De bewoners kregen daarop te horen dat ze binnen enkele dagen weg moesten. Zo snel verhuizen, is volgens hen onredelijk. “Je krijgt afgelopen vrijdag te horen dat je een weekend de tijd hebt om een nieuw huis te vinden”, vertelt bewoner Kevin. “Dat is echt onmogelijk, waar moeten we naartoe?”

'Gewoon blijven'
Die gedwongen verhuizing is in ieder geval voorlopig van de baan, zeggen de bewoners. Volgens hun heeft de Omgevingsdienst verteld dat ze er kunnen blijven, behalve in het deel van het pand waar asbest is gevonden. Kevin: “Het asbest zit in sommige ruimtes, dus het is volgens ons ook niet nodig om helemaal weg te moeten. Zodra het asbest is verwijderd, willen wij hier gewoon blijven als Knoflook.”

Volgens de projectontwikkelaar is het geen al te rigoureus besluit om de krakers uit het gebouw te willen zetten: "Er is sprake van niet-hechtgeboden asbest, die zich makkelijk verspreidt in het pand. Deze asbestsoort is daardoor zeer gevaarlijk voor de gezondheid. De krakers lijken hier onvoldoende van doordrongen te zijn."

Het vastgoedbedrijf laat weten dat de krakers al in oktober vorig jaar verzocht is het pand te ontruimen. Het vastgoedbedrijf wil op tijd de handen vrij hebben wanneer de Stadsdelta kan worden ontwikkeld. Omdat de krakers niet van plan zijn te vertrekken, is het bedrijf een gerechtelijke procedure begonnen: op 4 december staan de twee partijen tegenover elkaar.

De gemeente neemt het asbestgevaar ook zeer serieus: “Het gezondheidsrisico heeft vanzelfsprekend impact op de uitvoering van hun activiteiten. We gaan op korte termijn met hen in gesprek over de ontstane situatie. Ze kunnen begeleid worden naar tijdelijk onderdak.”

Drukbezochte protestactie
Het zou voor de bewoners een hard gelag zijn wanneer de vrijplaats op slot moet. “Ik kom hier al jaren om een hapje te eten of naar een concert te gaan”, vertelt Abel Heijkamp. De Bosschenaar neemt het als vaste bezoeker op voor de bewoners van de vrijplaats en volgens hem krijgen ze ook steun van een aantal politieke partijen. Deze ochtend was er voor de deur van het pand een protestactie, die tientallen mensen naar de Havendijk lokte.