Haat en nijd bij intochten, Sinterklazen met elkaar op de vuist
Het huidige sinterklaasfeest met stoomboot en Piet is begonnen met het prentenboekje 'Sint Nikolaas en zijn knecht', in 1850 geschreven door onderwijzer en volksdichter Jan Schenkman. In 1901 vindt Harmonie Orpheus het hoog tijd dat Tilburg zijn eigen Sint Nicolaasintocht krijgt.
Maar niet zomaar een. Tijdens en in aanloop naar de stoet die door de straten trekt, worden collectes gehouden en kleding, versnaperingen en speelgoed ingezameld. De rijke fabrikanten van de dan goed draaiende textielindustrie schenken dekens en lappen stof. Vrijwilligers maken van achter hun zoemende naaimachines daarvan kleren voor arme kinderen.
De stad groeit in de jaren daarna als een malle en al snel blijkt een rondtocht niet voldoende om iedereen te bereiken. Die wordt uitgebreid met een tweede, derde en zelfs een vierde. Maar dat wordt te veel van het goede, zegt voorzitter Hans Koopmans van de Stichting Centraal Sint Nicolaas Comité Tilburg. "In 1927 wordt besloten voortaan twee tochten te houden. Een in het zuiden en eentje in het noorden."
Orpheus doet die in het noorden, de Korvelse harmonie l’Echo des Montagnes krijgt het zuiden van de stad onder zijn hoede. De verschillen tussen beide stadsdelen zijn echter groot. Waar de rijke burgers het zuiden bevolken, zitten de arbeiders en fabrieken aan 'gene zijde van het spoor'. En die bevolkingsgroepen mijden elkaar als de pest.
Als in de jaren dertig de economische crisis uitbreekt, nemen ook de spanningen in de stad toe. De sinterklaascomités gaan vaak rollebollend over straat en de stoeten komen elkaar regelmatig tegen bij het spoor. "Ze zitten elkaar in de weg en dat gaat niet altijd goed", aldus Koopmans.
Ergens in die jaren staan beide sinterklazen letterlijk neus tegen neus. Wat er precies is gebeurd, blijft volgens Koopmans onduidelijk. In de ene versie van het verhaal staren beide goedheiligmannen elkaar recht in de ogen, maar komt het niet verder dan een 'staredown' tussen de kemphanen.
De meest spectaculaire anekdote luidt dat ze hun witte handschoenen uittrekken, vuisten ballen en elkaar te lijf gaan. Ook menig Piet schijnt een helpende hand toegestoken te hebben. "Tja, je kunt het je bijna niet voorstellen he. Twee kindervrienden die met elkaar op de vuist gaan. Maar het zou zomaar gebeurd kunnen zijn. We weten niet welke versie van het verhaal klopt", zegt de voorzitter.
In 1954 besluiten beide clubs de strijdroe te begraven en is er voortaan nog maar een optocht, met aankomst per boot in de Piushaven. Gehouden door de Stichting Centraal Sint Nicolaas Comité Tilburg. Die heeft de liefdadigheid nog steeds hoog in het vaandel, tot op de dag van vandaag. Koopmans: "We zamelen speelgoed in dat we elk jaar aan drie- tot vierhonderd arme kinderen uitdelen. Honderdvijftig tot tweehonderd ouderen krijgen een mand met levensmiddelen en er wordt een ouderendag gehouden." Sindsdien zijn er geen vechtende sinterbazen meer in de stad gespot.
Vervlogen Verleden
Vervlogen Verleden is een wekelijkse rubriek over leuke, opmerkelijke of grappige weetjes uit het rijke Brabantse verleden. Heb je een tip, mail dan naar: [email protected].
