Vught mag zich dit jaar de Brabantse koploper noemen op het gebied van openbare en opengestelde toiletten. Baarle-Nassau eindigt wederom onderaan. Dat blijkt uit onderzoek van het MDL Fonds, dat met de WC Wijzer-app inmiddels achtduizend toiletten in Nederlandse gemeenten in kaart heeft gebracht. Als provincie staat Noord-Brabant één-na-laatste: alleen Flevoland doet het slechter.

Voor inwoners van Vught komt de eerste plek niet uit de lucht vallen. De gemeente investeert al jaren in betere toiletten. Zo kwamen er vorig jaar twee natuurtoiletten bij en er ligt een plan voor een openbaar toilet in het vernieuwde centrum. Ook Land van Cuijk en Roosendaal doen het goed. In Roosendaal wordt ondanks bezuinigingen hard gewerkt aan een beleid dat breed wordt gesteund door de gemeenteraad.

Sterk door samenwerking
"Door onze partners en het netwerk blijven openbare en opengestelde toiletten hoog op de agenda bij ons", vertelt een woordvoerder van de gemeente Vught. "We werken nauw samen met de Toiletalliantie en zorgen voor de coördinatie en ondersteuning."

Die samenwerking gebeurt niet alleen vanachter het bureau. “Vrijwilligers van Toegankelijk Vught en Ouderen Samen trekken hard aan het verbeteren van opengestelde toiletvoorzieningen in onze gemeente.” Ook de recente plaatsing van natuurtoiletten kwam volgens Vught tot stand door samenwerking. “We hebben alles in het werk gesteld om deze toiletten mogelijk te maken, met hulp van de Maag Lever Darm Stichting en een donatie via de PostcodeLoterij.”

Ondanks de erkenning is de gemeente Vught nog niet volledig tevreden. "We zijn blij dat we het zo goed doen, maar er is altijd ruimte voor verbetering."

Wél mogelijkheden in Baarle-Nassau
Daartegenover staat Baarle-Nassau, dat al jaren de hekkensluiter is, zowel in Brabant als landelijk. De gemeente heeft volgens het onderzoek nauwelijks opengestelde toiletten en geen enkel openbaar toegankelijk toilet.

De gemeente Baarle-Nassau benadrukt dat er wél mogelijkheden zijn om naar het toilet te gaan. “In het gemeentehuis, waar ook Visit Baarle is gevestigd, is een toilet dat tijdens openingstijden beschikbaar is”, laat de gemeente weten. Daarnaast wijst Baarle-Nassau op het grote aantal horecagelegenheden in het dorp en op de bijzondere enclavesituatie, waardoor bezoekers zowel in Nederland als in België terechtkunnen.

Tegelijkertijd werkt de gesplitste gemeente aan een bredere aanpak. “We hebben nu een inclusieaanpak en stemmen met een werkgroep van betrokken inwoners verschillende onderwerpen af, waaronder de toiletvoorzieningen. Daaruit kunnen weer concrete acties voortkomen."

Ook Eindhoven valt op, en dan in negatieve zin. Van de grote steden scoort alleen Enschede nog lager. Dit terwijl Eindhoven in het coalitieakkoord juist stevige ambities had uitgesproken om het wc-aanbod te verbeteren.

Zorgelijke situatie
Dat Brabant als geheel zo laag eindigt, komt volgens het MDL Fonds vooral doordat veel gemeenten achterblijven op het gebied van toegankelijkheid en beleid. Waar sommige provincies duidelijk investeren in meer openbare wc’s, blijft Brabant steken op de elfde plek van de twaalf.

De kloof met koploper Friesland is groot: daar zijn meer toiletten per inwoner én per vierkante kilometer, en gemeenten zetten daar actiever in op openstelling. Het MDL Fonds noemt het 'zorgelijk' dat een provincie met zo veel toerisme en grote steden het zo slecht doet.

Groot probleem
Volgens het MDL Fonds onderschatten gemeenten nog altijd hoe groot het probleem is. Uit onderzoek blijkt dat één op de vier Nederlanders soms thuisblijft uit angst buitenshuis geen toilet te vinden. Directeur Mariël Croon benadrukt dat het tekort aan wc’s niet alleen ongemakkelijk is. Het beperkt mensen in hun bewegingsvrijheid en kan zelfs leiden tot sociale uitsluiting of gezondheidsproblemen.

Voor toeristen en dagjesmensen zijn goede voorzieningen minstens zo belangrijk. Gemeenten die hierin investeren, worden toegankelijker en gastvrijer. Bovendien neemt de overlast door wildplassen en wildpoepen af, en profiteren ondernemers doordat bezoekers langer in een gebied blijven.