Muziekgebouw schrapt concert Russische pianiste na kritiek en onrust
Het optreden van de Russisch-Georgische pianiste Elisabeth Leonskaja op 4 december in het Muziekgebouw Eindhoven gaat niet door. Dat staat in een statement op de website van de organisatie. "Het is een te pijnlijk verhaal om ermee door te gaan", zegt directeur Jack Pisters
Pisters nam dinsdag het besluit. "We kregen informatie uit verschillende bronnen en hebben goed onderzocht wat er speelt. Zij treedt binnenkort op in Moskou voor Russische soldaten."
Ze zal daar optreden met dirigent Yuri Bashmet, die openlijk aanhanger is van president Poetin. Op basis hiervan is besloten het optreden in Eindhoven te annuleren. "We wilden de Oekraïense gemeenschap geen pijn doen en dit verhaal is te pijnlijk voor ons om door te laten gaan."
Gekozen voor optreden Moskou
"Muziek verbindt mensen en wij hechten er daarom grote waarde aan dat zoveel mogelijk mensen daarvan kunnen genieten, juist in deze onrustige tijden", staat in het statement. "Daarom vinden wij het zwaar om een besluit te nemen dat dat verbinden onderbreekt. We realiseren ons dat we muziekliefhebbers teleurstellen, maar het verdriet van Oekraïne als gevolg van het militaire conflict gaat nu voor."
Leonskaja is geboren in de Georgische hoofdstad Tbilisi, toen onderdeel van de Sovjet-Unie. Tegenwoordig woont ze in Oostenrijk en heeft zij de Oostenrijkse nationaliteit. "Hoewel zij niet in Rusland woont, heeft ze gekozen om in Moskou op te treden. Het theater waar zij speelde stelde gratis kaarten ter beschikking aan leden van het leger en hun familieleden."
Onrust
Het Muziekgebouw volgt de richtlijnen van branchevereniging VSCD (Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties). Volgens die richtlijnen zijn Russische en Wit-Russische artiesten alleen welkom als zij geen actieve steun hebben uitgesproken voor de inval in Oekraïne. Publiekelijk afstand nemen van het regime kan niet worden geëist vanwege de persoonlijke risico’s voor de artiest.
Honorair consul Karel Burger Dirven, die Oekraïne vertegenwoordigt zonder beroepsdiplomaat te zijn, benaderde Pisters publiekelijk. "Naarmate het optreden dichterbij kwam, ontstond er onrust onder Oekraïners in Nederland", zegt hij. "Wij hebben benadrukt dat dit een problematische artiest is die een podium in Nederland krijgt." Hij prijst het besluit van Pisters: "Hij heeft een moedig besluit genomen."
Oorlogsvoering
Burger Dirven merkte dat het Moskou-optreden van Leonskaja plotseling van haar website was verwijderd. "Dit toont aan dat er een plan achter zit. De Russische overheid gebruikt cultuur als wapen in de oorlogsvoering", waarschuwt hij. "Ik ben een fan van cultuur, maar niet als het wordt ingezet als militair middel. Zij is direct verbonden met het Kremlin. Met zulke podia willen de Russen laten zien dat Russische artiesten in West-Europa kunnen optreden alsof het business as usual is. Voor Oekraïners is dat beslist niet het geval. Dit moet een wake-upcall zijn."
Er zijn ongeveer 420 kaartjes verkocht voor het concert. Bezoekers krijgen hun geld terug. Leonskaja staat in 2026 ook gepland in Amsterdam en Groningen. Of die concerten worden afgelast, is nog onbekend. "We zullen zeker stappen ondernemen om ook die optredens niet te laten doorgaan", zegt Burger Dirven.